Realizowane projekty Strona główna / Realizowane projekty / Międzynarodowe / 2.1 Mity sumeryjskie 

 2. 1  Mity sumeryjskie


2.1.1. Panteon bogów sumeryjskich – opis ogólny

2.1.2. Panteon bogów sumeryjskich – opis szczegółowy

2.1.3. Miasta świątynie sumeryjskiego Panteonu bogów

2.1.4. Matematyka Sumerów

2.1.5. Kalendarz Sumerów 

2.1.6  Źródła pisane Mazapotanii

2.1.7 Stworzenie człowieka w mitach sumeryjskich.
 2.1.8 Starożytni Kosmici Anunnaki
 2.1.9 Walki o władzę w panteonie bogów w starożytnym Sumerze
 
 

 

2.1.1 Panteon bogów sumeryjskich 
 
Opis ogólny
 
Pierwsze cywilizacje i społeczności, które istniały od około 4000 r. p.n.e. w dorzeczu Eufratu i Tygrysa (Mezopotamia/Sumer) pozostawiły ogromną ilość materiału źródłowego, w postaci tabliczek klinowych, na temat swego życia; swoich królów, systemu prawnego, medycznego, rolnictwa, różnych technologii, kalendarza, astrologii i astronomii a nawet literatury i poezji, przepisów kulinarnych, itd.. 
 Pismo Sumerów było obrazkowe, to znaczy każdy znak był ideogramem – oznaczał cały wyraz. Pisane wówczas teksty miały przede wszystkim charakter praktyczny. Spisywano żywy inwentarz i narzędzia rolne, pisemnie ustalano podział produktów rolnych i wytworów rzemiosła. Zapisywano liczby: np. kreski oznaczały jedności, a koła dziesiątki. 
Pierwsze tabliczki klinowe zostały znalezione około 1850 roku. Od tego czasu znaleziono kilkaset tysięcy tych tabliczek, rozpoznano język zapisu klinowego, znajdują się one w wielu znanych muzeach i instytutach naukowych i są przedmiotem tłumaczeń i analiz dokonywanych przez naukowców różnych dziedzin z całego świata. Wiedza na temat życia Sumerów rośnie wręcz lawinowo.
Na tych tabliczkach została również opisana ich religia,  Panteon ich bogów, ich życie, związki rodzinne tych bogów (genealogia), ich działania i rytuały związane z ich kultem. Wynika z nich, że Sumerowie wierzyli, że  ich bogowie są najważniejsi we Wszechświecie, a ludzi stworzyli do pracy niewolniczej najpierw w kopalniach złota potem do pracy  zaspokajającej potrzeby ich bogów.
Sumer to starożytna kraina leżąca w południowej części Mezopotamii (dzisiaj południowy Irak). Zamieszkiwali ją Sumerowie, którzy stworzyli wysoko rozwiniętą cywilizację, uznawaną za kolebkę kultur Bliskiego Wschodu i Europy. Bardzo wysoki poziom tej cywilizacji powstał w bardzo krótkim okresie czasu a naukowcy nie zdołali jak dotąd rozpoznać skąd i kiedy Sumerowie przybyli w dorzecze Eufratu i Tygrysu.  Jednocześnie, z wykopalisk na tych terenach i odkopanych miastach, można wyciągnąć wniosek, że dużo wcześniej na tych terenach już mieszkali ludzie o wysoko zorganizowanej społeczności. 
Sumerowie trudnili się głównie hodowlą, rolnictwem i rzemiosłem. Nie utworzyli scentralizowanego państwa, a jedynie system miast-państw. Wybudowali na terenie Mezopotamii szereg miast, z których pierwsze największe to: Uruk, Eridu, Ur, Lagasz, Larak, Kish, Sippar, Nippur, Shuruppak, Bad-tibira, itd.. Każde miasto-państwo posiadało swojego króla, zarazem najwyższego kapłana, w którego rękach spoczywała władza religijna, administracyjna, jak również militarna. Każde miasto wyznawało kult określonego boga z Panteonu i budowało dla niego świątynie.
Dużo informacji o początkach cywilizacji sumeryjskiej dostarcza tak zwana ”Lista królów” opracowana  przez Baroussosa, babilońskiego kapłana boga MARDUKA. Dokument ten nie jest do końca uznawany jako dokument historyczny i to przede wszystkim dlatego,  że zawiera informacje o pierwszych królach, panujących jeszcze przed Potopem a lata panowania tych pierwszych królów były podane w sarach, które odpowiadały 3600 latom. A brzmi to jak bajka. Poza tym tak odległa, choć opisana historia wymaga potwierdzenia dokumentowego, co ze względu na odległość czasową jest nieraz po prostu niemożliwe.
W Panteonie bogów Mezopotamii z mitów sumeryjskich występuje 12 bogów, stanowiących rodzinę, nazywających siebie Anunakami lub Nefilim, którzy przybyli z nieba. Panteon ten charakteryzuje się z góry określoną sukcesją władzy nad tą grupą, gdyż każdy z bogów rządził tą grupą (Zgromadzeniem bogów) co okres zmiany znaku zodiaku (okres precesji), co można wywnioskować  z zapisów tabliczek klinowych. Miejsce każdego boga w Panteonie było ustalone zgodnie z decyzją Zgromadzenia bogów poprzez nadanie mu określonego numeru w gałęzi genealogicznej. Patrz poniżej - schemat genealogiczny sumeryjskiego Panteonu boskiego z tabliczki klinowej, która znajduje się w muzeum Brytyjskim w Londynie. Największy numer czyli 60 miał bóg najważniejszy. Każdy następny bóg miał numer mniejszy o 10 a boginie miały numery kończące się  na 5. Narysowane na tabliczkach klinowych postacie bogów sumeryjskich mają na głowie czapki z charakterystycznymi rogami i towarzyszą im charakterystyczne atrybuty lub przydzielone określone zwierzęta, po których łatwo ich poznać. Im więcej rogów na czapce tym ważniejszy jest bóg. Z biegiem czasu gdy rozprzestrzeniały się kulty tych bogów w różnych państwach czy okręgach geograficznych Bliskiego Wschodu wszyscy bogowie tego Panteonu pozyskiwali różne inne imiona wynikające z języka danego regionu ale to zawsze byli ci sami bogowie tego jednego Panteonu.  Powiązania rodzinne pomiędzy tymi bogami są bardzo skomplikowane gdyż na początku historii Anunaków (nazwa pochodzi od ich najważniejszego boga ANU) było ich niewielu i wchodzili oni w częste związki między sobą, a potem również ze względu na tzw. „czystość boskiej krwi”. Tabliczki opisują tych bogów tak jakby byli ludźmi z krwi i kości z wszystkimi zaletami i wadami. Bogowie z mitów sumeryjskich przeżywają różne dramaty i radości, często mylą się, mają różne charaktery osobowościowe, kochają się i nienawidzą, wykorzystują seks do różnych celów, walczą ze sobą i prowadzą wojny, używając różnych broni, tworzą robotników do pracy w kopalniach złota, itd.. 
Panteon bogów sumeryjskich zaczyna się od czterech bogów stworzycieli, którzy byli protoplastami całej reszty Panteonu i cieszyli się największym autorytetem, do którego odwoływali się pozostali bogowie. Bogowie stworzyciele to:
An (w ⦁ języku akadyjskim Anu) – władca nieba, król wszystkich bogów. W zasadzie nie zajmował się sprawami ludzi. Tzn. jak to jest napisane na wielu tabliczkach klinowych, był władcą planety Nibiru (czasem nazywano ją planetą Przejścia), która co 3600 lat miała wchodzić w nasz układ słoneczny (?).  Bardzo zadziwiające jest jak w ogóle Sumerowie bardzo interesowali się kosmogonią i jak dobrze ich kapłani znali się na zjawiskach astronomicznych między innymi tworząc system zodiaków.
Nintu/Ninhursag, znana także pod imionami Ninmah, Aruru, itd., córka boga An z konkubiny Id – bogini matka-ziemia, matka bogów, bogini płodności, rodzicielka, bogini życia, lekarka.
Enlil – syn boga An  i jego żony Antu (była jednocześnie siostrą przyrodnią boga An) – bóg władzy i prawa na planecie Ziemi.
Enki (w języku akadyjskim: Ea) – pierworodny syn boga An z innej konkubiny – Pan Ziemi, bóg nauki,  pan słodkich wód, naukowiec. 
A zatem pierwsza czwórka bogów to bóg AN przebywający w niebie i jego trójka dzieci, (każde z innej matki), które wysłał na Ziemię.
 
 
 
 
 
 


 Z tej grupy bogów-stworzycieli AN, ENLIL i ENKI stanowili tzw. wielką trójcę bogów, cieszącą się bardzo dużym autorytetem zarówno wśród bogów, jak i ludzi. Mitologia mezopotamska, w związku z tym, że tworzona była na podstawie tabliczek klinowych z różnych okresów historycznych ale i  to, że były one znalezione w różnych miejscach kultu, cechuje się bardzo dużym zróżnicowaniem, a nawet licznymi sprzecznościami, m.in. co do roli poszczególnych bóstw i ich związków rodzinnych oraz przebiegu wydarzeń w danej opowieści mitologicznej. Gdy powstawał ten Panteon, AN „panował” w niebie, gałąź ENILA „panowała (wyznawano jego kult)” na Bliskim Wschodzie (Mezopotamia - dorzecze Eufratu i Tygrysa, półwysep Arabski, półwysep Synaj, Kanaan, Anatolia, Syria, tereny obecnego Iranu), gałąź  ENKI „panowała” w Afryce. Natomiast NINURSAG działała na rzecz tego Panteonu i pomagała wszystkim jego bogom. 

Schemat  genealogiczny pierwszego Panteonu  rozrysowany na podstawie tabliczki klinowej  (Z. Sitchin „Dwunasta planeta”, str. 125)
 


 Najważniejszym  z nich był bóg AN, który znajdował się w niebie. Pozostali mieli przydzielone zadania do zrealizowania na Ziemi. Każdy z nich miał swoje siedziby czyli ośrodki kultu (świątynie) w różnych miejscach pomiędzy rzeką Eufrat i Tygrys. Były to pierwsze miasta na Ziemi. 13 z tych miast zostało odkopanych przez archeologów i jest doskonale udokumentowanych. I tak pierwszy Panteon bogów sumeryjskich i przydzielone im pierwsze miasta był następujący:

1. i 2. AN/ANU (nr 60)  z żoną  ANTU, jego siostrą przyrodnią (nr 55) -  mieszkali w niebie a gdy odwiedzali Ziemię to mieszkali w swojej świątyni w mieście URUK.
3. i 4.  ENLIL (nr 50), syn AN i ANTU z żoną SUD/NINLIL (nr 45) –  miasto NIP.PPUR (nazwa oznacza „przejście na ziemię”) i  miasto LARSA (nazwa znaczy „widzący czerwone światło”). SUD miała swoją świątynię również w Shuruppak. 
      Syn ENLILA, NINURTA, którego miał ze swoją przyrodnią siostrą NINTI/NINURSAG  miał również jego nr 50  a żoną NINURTY była BAU/GUL, która była jego ciotką, nr 45 –   ich miasto to LA.AG.ASH (nazwa oznacza  „widzący aureolę”), GIRSU oraz miasto LARAK, itd..
5. i 6. ENKI (nr 40), pierworodny syn ANU z konkubiny, z żoną NINKI (nr 35), jego ciotką,   –  miasto E.RI.DU (nazwa oznacza „ dom w dalekich stronach”), itd..
7.  NINTU/NINURSAG  (nr 5), córka ANU z konkubiny ID, matka wielu pomniejszych bogów, którzy byli jej dziećmi z innymi członkami-bogami  tego Panteonu. Jej jedno z miast to między innymi Kish, itd..
8. i 9. SIN  (nr 30), syn ENLILA i SUD/NINLIL, żona NINGAL (nr 25) – miasta UR, BAD.TAB.IRA („Jasne miejsce gdzie obrabia się rudę”), HARRAN i wiele innych.
10. UTU/SHAMASH  (nr 20), bliźniak ISHTAR, syn  SINA z jego żony NINGAL –  jego miasta między innymi to; SIPPAR (nazwa  to „ ptak”) i LARSA - siedziba sumeryjskiego sądu najwyższego oraz BAAL.BEAK, żona AYA/ ŠERIDA. 
11. ISHTAR/INANA (nr 15),  bliźniaczka UTU,  córka SINA  z jego żony NINGAL -  miasta URUK, SHU.RUP.PAK („Miasto najlepszego samopoczucia” - centrum medyczne) i wiele innych.
12. ISH.KUR/ADAD/TESZUB (nr 10), syn ENLILA z jego żony SUD/NINLIL –  jego miasta znajdowały się w Kanaanie, Anatolii, Asyrii. W późniejszym okresie był bogiem Hatti o nazwie TESZUB w Anatolii. Około 2000 roku p.n.e. jego numer w Panteonie przejął bóg MARDUK/RE/AMON syn boga ENKI z jego żony NINKI.
 
Tabliczka klinowa z głównymi bogami sumeryjskiego Panteonu
 
 
 
 


 (Od lewej) Lew- Inana, byk-Iszkur, koń – Shamash, ? – SIN,  Baran(Koziorożec?) –Enki, lwica-Ninursag, lew i byk – Enlil,    Anu

 

Enlil, Niursag. EnkiEnlil, Inana, Shamash, Enki, Isimud Enki, Ninursag Enlil

Na wielu tabliczkach sumeryjskich znajdują się symbole ciał niebieskich, które Sumerowie przedstawiali w sposób charakterystyczny i symboliczny. I tak na tabliczkach tych znajdują się:
Ziemia – 7 kulek  (7-a planeta od początku układu słonecznego).
Księżyc – rogal.
Mars – gwiazda z  6 ramionami 
Wenus – gwiazda z 8 ramionami 
planeta Nibiru/Przejścia(?), na której mieszkał Anu (jak to jest opisane na bardzo wielu tabliczkach) - dysk ze skrzydłami.
Itd..
Opracowała: Danuta Sajur
Źródła: Zacharia Sitchin; „Dwunasta planeta”, „Byli na ziemi olbrzymy”, „Wojny bogów i ludzi” i „Boskie spotkania”, Lista królów Berossusa, muzeum Brytyjskie, muzeum Luwr, muzeum Pergamonu. platforma internetowa; „Starożytny-Bliski Wschód”, „Wymarłe religie świata” Andrzeja Tokarczyka, „Zaginione cywilizacje” Aleksander Kondratow, „Cywilizacje starożytne” Sławomira Sprawskiego i Marcina Pawlaka, „Mity Świata”,  „Wielka historia powszechna. Państwa Wschodu” Teofila Narolewskiego i Stefana Przeworskiego, „Religie Wschodu”- praca zbiorowa, Encyklopedia Brytanica, Wikipedia, internetowe platformy po polsku i angielsku na temat mitów sumeryjskich. ,
 

 


 

2.1.2 Bogowie Panteonu sumeryjskiego
Opis szczegółowy
Panteon bogów z mitów sumeryjskich składał się z 12 następujących bogów, którzy posiadali określony numer w swoim schemacie genealogicznym. Numer ten ustalał ważność poszczególnych bogów oraz kolejność sukcesji. Są oni dobrze opisani w bardzo wielu tabliczkach klinowych. Dość szczegółowy opis tych bogów prezentuję poniżej. 
Bóg ANU (sum. AN, akad. ANU, ANUM) - „Bóg-Niebo”, „ojciec wszystkich bogów”, „król Anunnaków”.
Nr sukcesji - 60. Bóg stojący formalnie na czele panteonu sumeryjskiego i babilońskiego, tworzący wraz ze swymi synami; ENLILEM „Panem Powietrza” i ENKIM „Panem Ziemi”, wielką trójcę bogów. Jego imię pisano za pomocą znaku klinowego w kształcie gwiazdy   , który oznacza zarówno niebo (sum. AN), jak i boga (sum. DIN. GIR, akad. ILU). Pan wszystkich bogów, rozsądzał ich kłótnie, a jego wyroki były nieodwołalne, niewiele obchodziły go jednak sprawy ludzkie. Majestatyczny, wszechmogący, szanowany, ale zajmujący najwyższą sferę nieba pozostawał zawsze kimś niedokładnie znanym  i w zasadzie  dosyć niewyraźnym. 
Jego główną siedzibą było niebo ale miał świątynię w Uruk  o nazwie  E-ana, którą zajmowała podczas jego nieobecności na Ziemi, prawnuczka ANU, ISHTAR (córka boga SINA, który był wnukiem ANU), a która była jego kochanką. Miała ona również przydomek ANU.NITU – co znaczyło „Ukochana Anu”. Z tabliczek klinowych wynika, że ANU kilka razy przybył na ziemię, a tabliczki dokładnie opisują ceremonię uroczystości jego powitania  podczas takiego pobytu.
W późniejszym okresie w Aszur znajdowała się świątynia E-sza-an (Dom - środek niebios), którą ANU dzielił z bogiem burzy ADADEM/TESZUBEM. 
 


 Ostatnia tabliczka to: Enlil, Anu (otoczony 12 ciałami niebieskimi) i Enki - trójca boska.    


 ENLIL – bóg władzy i prawa, bóg atmosfery, rolnictwa, motyki. 

Nr sukcesji – 50.  Jego zapis imienia w piśmie klinowym:   . Prawowity, pierwszy następca ANU. Matka - ANTU, która była siostrą przyrodnią ANU, żona SUD/NINLIL (przydomek „Niańka”) – nr sukcesji 45. 
W mitologii mezopotamskiej był bogiem (jako zastępca boga ANU) stojącym na czele panteonu sumeryjskiego; syn Ziemi (Ki) i Nieba (An), małżonek NINLIL, ojciec NINURTY/NINGIRSU, NANNY/SINA,  IRKUSHA/ADADA i wielu pomniejszych bogów jak np. NISABY, PABILSAG, ENBILULU, NAMTAR, itd.
 


 Przydomki;  „Pan przestrzeni powietrznej”,  „Pan rozkazu”,  „Pan dowództwa”,  „Pan wiatru”,  „Pan motyki”, itd..

Znak zodiaku:  Lew w niebie a na ziemi Byk. 
Przydzielona planeta: Ziemia (siódma planeta od końca układu słonecznego), Stąd na tabliczkach klinowych występuje z 7 kulkami gdyż Ziemia wg mitologii sumeryjskiej była 7-ma od początku układu słonecznego.
Nazwa w innych mitach; ZEUS, JOWISZ, JUPITER. 
Atrybuty: 7 kulek charakteryzujących położenie planety Ziemi jako siódmej planety od początku układu słonecznego, motyka lub łuk.
Głównym ośrodkiem jego kultu była świątynia E-kur w mieście Nippur i świątynia E-kishnugal 
Przypisywane cechy charakteru: służbista, uparty, gwałtowny, surowy, sprawiedliwy, prawy. 
 
ENKI /EA/NADIMMUD – bóg Ziemi, bóg nauki, bóg mądrości, bóg słodkich wód, stwórca człowieka, czczony w Mezopotamii i w Egipcie ( pod nazwą PTAH).
Nr sukcesji - 40. Był pierworodnym synem ANU i konkubiny. Żona ENKI to NINKI/DANKINA/DAMGALNUNA, jego ciotka (nr 35), córka ALALU, brata ANU. Razem z bogiem nieba ANU i bogiem ENLILEM tworzył wielką triadę głównych bóstw. 
Przydomki, występujące na tabliczkach klinowych: „Ten, który zna tajemnice”, „Twórca pięknych rzeczy”, „Pan tajemnic”, „Boski wąż”, „Jego domem jest woda”, „Boski przewoźnik”, „Ten który rozwikłuje tajemnice”,  „Pan stałej ziemi”,  „Ten, który zna metale”,  „Ten, który tworzy” , „Twórca człowieka”, „Naukowiec”, itd.
Znak zodiaku; Wodnik 
Przydzielona planeta; Neptun
Nazwa w innych mitach z rożnych miejsc i okresów; NUDIMNUD, PTAH egip. (Pasterz), HEFAJSTOS, OANES, ESKULAP, CHNUM,  NARAJAM, , POSEJDON, NEPTUN, QUETZALCOT, itd. 
Atrybuty: 2 strumienie wody wypływające z ramiom, czasem z rybami
Przypisywane cechy charakteru:  naukowiec, mądry, posiadający dużą wiedzę techniczną i medyczną, kochliwy (miał dużo dzieci z boginiami i ziemiankami), kochał ludzi.
Działania: Wymyślił jak stworzyć człowieka, pomógł wybudować arkę, zmelioralizował dorzecze Tygrysa i Eufratu, osuszył  Egipt po Potopie,  opracował technologie wydobywania i przetwarzania metali i ropy naftowej, stworzył system medycyny, itd.. ENKI miał też stworzyć mędrca Adapę, który miał być jego synem z ziemianką. ENKI był pierworodnym synem ANU, ale nie było mu przeznaczone zasiąść na tronie macierzystej planety Nibiru jako następca ojca. Skomplikowane zasady dziedziczenia, będące odbiciem powikłanej historii Nibirian, dawały przywilej pierwszeństwa jego przyrodniemu bratu, ENLILOWI, który został zrodzony z siostry przyrodniej ANU (miał więcej krwi boskiej) gdy ENKI z konkubiny spoza rodziny. EA/ENKI celował wiedzą o swojej planecie (Nibiru) i znajomością przeszłości jej mieszkańców. Był wybitnym naukowcem i przekazał najważniejsze aspekty zaawansowanej wiedzy Anunnaków przede wszystkim dwóm swoim synom, MARDUKOWI i NINGISZZIDZIE, którzy w panteonie egipskim znani byli odpowiednio jako RE/AMON i THOT. 
 



 NINURSAG/NINTI/NIMNAH/MAMMI – bogini medycyny, plonów, matka bogów

Nr sukcesji;  5 
Przydomki na tabliczkach klinowych: „Pani życia”, „Potężna Pani”, „Wielka Pani”, „Lekarz”, „Matka bogów”,  „Pani górskiego wierzchołka”, „Stara matka”,  „Krowa”,  „Pachnąca Pani”, itd.
Znak zodiaku; Panna
Przydzielona planeta; Wenus (8-ma planeta od początku układu słonecznego)
Nazwa w innych mitach;  HATHOR,  IZYDA
Zwierze: lwica, krowa
Atrybut: przecinarka do pępowiny
Przypisywane cechy charakteru i osobowości: piękna, dobra, mądra
Działania: Matka bogów i bogiń – urodziła kilkunastu  pomniejszych bogów i bogiń, dzieci bogów panteonu sumeryjskiego. Szefowa personelu medycznego, wspólnie z bogiem ENKI stworzyła człowieka, pani 2 gór;  wschodniej (Góra Św. Katarzyny) i zachodniej (Wielka Piramida w Gizie). Pani TILHMUN (miejsce na półwyspie  Synaj, dokąd zdążali faraonowie po śmierci i skąd „wznosili się wielcy do nieba”).
 




 NINURTA/ NINGIRSU/IMDUGUD – bóg wojny i zwycięstwa, rolnictwa, wegetacji  i melioracji, bóg gór, bóg grzmotów i sztormów wiosennych,

Nr sukcesji; 50 (ten sam co jego ojca ENLILA), matka i jednocześnie ciotka – NINURSHAG, żona BAU/BABA (nr 45) – jego druga ciotka, siostra przyrodnia ENLILA. Przydomki BAU;  „Pielęgniarka”, „Pani, która przywraca martwych do życia”. 
Miejsca kultu: świątynia E-szumesza w Nippur, E-ninnu w Girsu, Kalchu i w wielu innych świątyniach w Asyrii.
Przydomki NINURTY:  ISHUM (dewastator), „Pan, który wieńczy fundament”, „król bitwy”, „bohater”, „wspaniały bóg, który nigdy nie zmienia się”, „niszczyciel wrogów”. „,,mierniczy”.  „perfekcyjny  wojownik”,  “tryumfujący”, “najstarszy syn, który kieruje bitwami”, “ten, który atakuje i zdobywa ziemie wrogów”, „ światło nieba i ziemi, który oświetla wejście do ABZU”, „Pan wiosny i morza”, „ współczujący bóg, do którego warto modlić się”, itd..
Znak zodiaku; Strzelec, lub  Koziorożec ? 
Przydzielona planeta; Saturn, Mars?
Nazwa w innych mitach; Ares 
Przypisywane cechy charakteru: wojownicze usposobienie,  silny, egzaltowany,
Zwierzę: lew ze skrzydłami
Atrybut: symbol 7 broni w ręku, łuk  (tak jak ojca)?, pług i ptak siedzący na grzędzie (okres nowo asyryjski), itd..
Działania: mity opowiadają o jego bohaterskich czynach w walce przeciwko wrogom Sumeru (około 2000 p.n.e.),  w szczególności przeciwko tak zwanym "krajom zbuntowanym" (regiony w górach na wschód od Mezopotamii). NINUTRA w imieniu bogów walczył przeciwko ptakowi Anzu (sum. Imdugudowi), który wykradł ENLILOWI tabliczkę przeznaczeń. Pełnił  rolę boga-rolnika. W sumeryjskich "Georgikach" udziela rad jak uprawiać zboże i przygotowywać pola. Król Gudea, wybudował dla niego świątynię w Lagasz z kręgiem kamiennym funkcjonującym jako kalendarz i służącym do badania kosmosu.  Zniszczył miejsce „wznoszenia bogów” na Synaju podczas „wojny królów” około 2000 r. p.n.e.. Walczył z bogiem NERGALEM przeciwko bogowi MARDUKOWI. W Biblii występuje jako myśliwy Nimrod. 
 



 SIN/ NANNA/NANNAR/SUEN - bóg księżyca  

Nr sukcesji; 30. Jego zapis imienia w piśmie klinowym:    . Był pierworodnym synem ENLILA i jego żony SUD/NINLIL.  Małżeństwo SINA z żoną NINGAL/NIKKAL („Lekarka” - nr sukcesji 25) uchodziło za bardzo kochające się.  Najbardziej znane jego dzieci to bliźniacy: INANA/ISZTAR (bogini miłości, wojny, urodzaju, itd.) i UTU/SHAMASH, bóg słońca oraz jego druga córka ERESZKIGAL – „Pani wielkiego kraju” (ABZU), żona boga NERGALA, który był synem boga ENKI. 
Przydomki: „Jaśniejący”, „Świecący”,  „szafarz losów w niebie i na ziemi”, ”przywódca żywych stworzeń (…)” , ”ten, który sprawia, że prawda wypływa i nastaje sprawiedliwość”. 
Znak zodiaku; Byk lub lew-smok (dragon) ?.
Przydzielona planeta;  Księżyc
Nazwa w innych mitach; Aszimbabar, Namrasit, Inbu, Zuen, Suen, Kusuh (ugaricki), El (?), Allach?, itd.  
Przypisywane cechy charakteru: sprawiedliwy, dobry, prawy. SIN był szanowanym, dobrotliwym, dobrym bogiem lubianym przez swoich wyznawców i innych bogów. Inni bogowie i królowie wiele razy radzili się go w różnych sprawach jak np. król  Asharhaddon w sprawie wyprawy wojennej na Egipt.  
Działania: W jego obowiązkach była  między innymi kontrola miejsca SZEM (orłów) czyli Baalbeak w górach Libanu, którą pełnił razem ze swoim synem bogiem SHAMASHEM.  Od jego imienia  jest nazwa półwyspu Synaj i pustynia SIN i góra Synaj obok oazy. Są 2 góry Synaj. Jedna na równinie środkowej Synaju (po arabsku NAHAL – od imienia żony SINA bogini NINGAL, której semickie imię brzmi  NIKAL). Pomocnikiem SINA, prawdopodobnie aż do jego śmierci, był bóg NUSKU („Posłaniec”). 
Według wielu przekazów pisanych na tabliczkach klinowych, ELA, bóg kananejski z żoną ASZERĄ, którzy mieszkali w odosobnieniu, był bogiem żywym i według niektórych badaczy to miał być bóg SIN i jego żona NINGAL a kananejski BAAL to, IRKUSH, najmłodszy, ukochany  syn ENLILA. Z wielu zapisów można wywnioskować, że czwórka bogów tzn. SIN, jego dzieci SHAMASH i ISZTAR oraz IRKUSH przyjaźnili się a ISZTAR była kochanką IRKUSHA. Nazwa miasta Yericho znaczy „miasto boga księżyca”. 
Głównymi miejscami kultu SINA/NANNY była świątynia  E.HUL.HUL (Dom radości)  w UR i świątynia W.HUL.HUL  („Dom podwójnej radości”)  w mieście Harran (dzisiejsza Turcja). Inne świątynie zlokalizowane były w Borsippie, Uruku, Aszur, Babilonie, Agade, Kalchu i Larsie, Mekce a także w oazie Tema na Półwyspie Arabskim. W zasadzie można było je znaleźć w bardzo wielu miejscowościach począwszy od  Anatolii w Turcji po całe dorzecze Eufratu i Tygrysu, półwysep Arabski aż do Egiptu. Babiloński król Nabonid (555-539 p.n.e.) dążył do wyniesienia boga SINA na głównego boga panteonu babilońskiego, co spotkało się z oporem kapłanów MARDUKA w Babilonie. 
Kult tego boga był jeszcze żywy do 382 r. naszej ery, kiedy cesarz Teodozjusz I Wielki rozkazał zburzyć świątynię w Harranie. 
Arabskie południowe szczepy nazywały boga kananejskiego ELA, ALLACHEM – stąd ALLACH jako bóg Islamu reprezentowany jest przez półksiężyc. Czyli jak wnioskuje wielu badaczy ALLACH to mógł być bóg SIN.
 



 ISH.KUR /ADAD/TESZUB/HADAD –  Bóg gór, burzy, wiatru, deszczu i piorunów 

Nr sukcesji; 10. Ale jego nr sukcesji przejął bóg MARDUK, syn ENKI który zdobył przewodnictwo nad Zgromadzeniem bogów po „wojnach królów” i jak  opisują tabliczki klinowe ze zbioru pt. „Lamenty”, po zniszczeniu „nieposłusznych miast” w tym prawdopodobnie Sodomy i Gomory około 2000 r. p.n.e..  IRKUSH/ADAD w ostateczności otrzymał nr 6. Rodzice; bóg  ENLIL i bogini SUD/NINLIL jego żona. Żoną boga IRKUSHA była SHALA (c. arcykapłana, czyli półbogini i ziemianka).  
Przydomki: ISH.KUR po sumeryjsku znaczy „Ten z gór” co po akadyjsku brzmi  El Szaddu - Pan z gór, Pan z odległego górzystego kraju, Baal Szamin – Pan niebios, Pan burzy, deszczu i wiatru - co można interpretować jako Pana niszczycielskiej siły przyrody, która wpływa na rolnictwo.
Znak zodiaku;  ?
Przydzielona planeta; Merkury, 
Zwierzę: byk bo panował w górach Taurus, która to nazwa znaczy byk
Atrybut: piorun, topór
Nazwa w innych mitach; HADAT (hebr.), MARTU, ADAT (akad.),  TESZUB (w Anatolii), RAMAN (nazwa amorycka), RAGIM (w Kanannan), HEDAT (po hetycku), BURIASZ (indoeuropejski), WIRAKOCZA, JAW (nazwa filistyńska), MER (nazwa semicka), BAAL.
Przypisywane cechy charakteru:
Działania: Był wyznawany w Kaananie, Anatolii, Asyrii.  Pan Hetytów, pomagał NINURCIE w wojnie z MARDUKIEM. Jako bóg TESZUB był głównym bóstwem hurycko-urartyjskim. U Hetytów czczony również pod imieniem TARHUN.
 




UTU/SHAMASH – bóg słońca, sprawiedliwości, prawdy i prawa, nadający symbole władzy.
Nr sukcesji; 20. Bóg słońca, syn boga NANNY/SINA i jego żony, bogini NINGAL oraz bliźniaczy brat INANNY/ISHTAR. Jego żoną była SZERIDA (akadyjska AYA). Główne świątynie UTU, nazwane były E-babbar.  Czczony był również w Kanaanie i Fenicji. Główne centra kultu znajdowały się w Larsie i w Sippar .
Atrybuty: tarcza słoneczna, promienie słoneczne wychodzące z ramion, piła, linia do mierzenia.
Zwierzę kultowe:  koń. 
Przydomki:  „Błyszczący”, 
Znak zodiaku; Rak
Przydzielona planeta; Słońce
Nazwa w innych mitach; 
Przypisywane cechy charakteru:
Działania: Kontrolował miejsce szem (orłów) w Balbeak w górach Libanu. Był uważany za boga słońca, który od świtu do zmierzchu odbywa podróż po nieboskłonie. Ponieważ podczas swojej wędrówki widzi wszystko co dzieje się na ziemi, zaczął być uważany za boga sprawiedliwości, prawdy oraz prawa czyli tak jakby był zastępcą swego ojca, boga SINA.
 

 




 ISHTAR – bogini miłości i wojny. 

Nr sukcesji; 15. Imię we wczesnym zapisie klinowym:   i w zapisie okresu nowo-sumeryjskiego XXI wiek p.n.e.:      . Córka boga SINA i NINGIL, jej bratem bliźniakiem był bóg UTU/SHAMASH, ukochany - DUMMUZI, syn boga ENKI. W Uruk znajdowała się główna świątynia Inanny (E-ana – „Dom nieba”). Jej świątynia w Ur nazywała się  E-kisz-nugal. Ale jej świątynie były w wielu miejscowościach, w Mari, w Asyrii, w Anatolii, itd.
Przydomki: „Słodko pachnąca Pani”, „wojowniczka”, itd..
Znak zodiaku; Bliźniak 
Zwierzę: młoda lwica ?, 
Atrybut: gwiazda lub tarcza z gwiazd lub rozeta i wiele innych.
Przydzielona planeta; Wenus, gwiazdy.
Nazwa w innych mitach; AFRODYTA(Grecja), WENUS(Rzym), KEBELE(budd.), ANTU(akad.), ISSAR(asyr.), ASZTARTE (w Syrii i Fenicji), SZAUSZKA (w Anatolii), itd. Istniały też inne lokalne odmiany tej bogini, otoczone niezależnym kultem: Inanna z Zabalam,  Inanna z Agade, Inanna z Kisz oraz Isztar z Niniwy i Isztar z Arbeli w Asyrii. Znaleziono przeogromną ilość jej posążków i reliefów przedstawiającą ją w różnych postaciach. Jej miasto to Uruk i  świątynia E-ana („Dom nieba”).
Przypisywane cechy charakteru: silna, podstępna, dążąca do władzy za wszelka cenę, wykorzystująca seks do pozyskania władzy.
Działania: Jej kult rozpowszechnił się szeroko na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu i rozprzestrzenił się po Auropie i Indiach. Sumeryjskie imię bogini – „Inana” wywodzi się prawdopodobnie z Nin.anna („Pani Nieba”). Główne przekazy dotyczące Inany przedstawiają ją jako kochankę boga ANU, blisko związaną z sumeryjskim miastem Uruk. Miała dużo kochanków, w tym ziemian i wiele dzieci z nimi (patrz III dynastia z Ur), którzy potem zostawali królami lub arcykapłanami uzależnionymi od niej. Posiadała pojazd latający.
W „osobowości” bogini INANNY/ISZTAR można wyodrębnić 3 niezależne postaci (aspekty):
⦁ bogini miłości cielesnej i zachowań seksualnych; jest ona szczególnie związana z seksem pozamałżeńskim i z prostytucją. 
⦁ bogini wojny, gwałtowna i żądna władzy, staje w czasie walki u boku swoich ulubionych królów, którzy byli zawsze jej kochankami. 
⦁ bogini utożsamiana z ⦁ planetą Wenus. 
 





 MARDUK/RA/ATUM/AMON

Nr sukcesji; 10 przejęty po bogu ISZKUR, żona SERPENIT, córka arcykapłana (ziemianka), syn NABU. Czczony w Egipcie jako RA, ATUM i AMON. 
Działania: Przez wiele okresów walczył o władzę w Egipcie a potem o wejście do Panteonu bogów sumeryjskich. Przejął kierowanie Panteonem bogów po bogu SINIE w 2024 r. p.n.e.  po zniszczeniu Sodomy i Gomory i po zniszczeniu Sumeru (patrz: tabliczki klinowe ze zbioru „Lamenty”). Jego główna świątynia Es-ka-gila znajdowała się w Babilonie. Po objęciu władzy nad bogami, przejął wszystkie atrybuty i przydomki po wszystkich bogach Panteonu. Nazwę planety Nibiru zmienił na nazwę planeta Marduk. Na terenie przynależnym do tej świątyni wybudował również świątynie z miejscem do mieszkania dla wszystkich pozostałych bogów Panteonu. Ci jednak nie skorzystali z tego i po objęciu przez MARDUKA przewodnictwa nad Zgromadzeniem bogów rozpierzchli się po całej Ziemi, gdzie potworzyli swoje nowe miejsca kultu. Z różnych przekazów, w tym z Biblii (księga Daniela) wynika, że MARDUK zmarł około 400 r. p. n.e..
Opracowała: Danuta Sajur
Materiały źródłowe; książki Zacharii Sitchina; „Dwunasta planeta”, „Byli na ziemi olbrzymi”, „Wojny bogów i ludzi” i „Boskie spotkania”, „Jak człowiek stworzył bogów” Jerzego Cepika, „Wymarłe religie świata” Andrzeja Tokarczyka, „Zaginione cywilizacje” Aleksander Kondratow, „Cywilizacje starożytne” Sławomira Sprawskiego i Marcina Pawlaka, „Mity Świata”,  „Wielka historia powszechna. Państwa Wschodu” Teofila Narolewskiego i Stefana Przeworskiego, „Religie Wschodu”- praca zbiorowa, Encyklopedia Britanica, Wikipedia, Lista królów Berossusa, muzeum Brytyjskie, muzeum Luwr, muzeum Pergamonu. platforma internetowa; „Starożytny-Bliski Wschód”, inne platformy internetowe po polsku i angielsku na temat mitów sumeryjskich.

 

2.1.3 Miasta i świątynie bogów sumeryjskiego Panteonu.
 
Mapy prezentowane poniżej pokazują rozmieszczenie odkopanych pierwszych miast Sumeru.
 


Mapy pozyskane z Wikipedii i Internetu
 
Pierwsze miasta Sumeru
(Miasta te  należały do następujących najważniejszych bogów sumeryjskiego Panteonu:
NIPPUR 
(po akadyjsku nazwa oznacza „ przejście na ziemię”), sumeryjska nazwa to  NIBIRU.KI („ziemskie miejsce NIBIRU”) -  było to miasto boga ENLILA i jego żony, bogini SUD/NINLIL. Najważniejsze  Centrum religijne bogów.  Świątynia: E-kur.
Tutaj na sztucznie wzniesionej platformie znajdowała się tajemna komnata o nazwie DIR.GA (co znaczy „ciemna, jarząca się izba”), gdzie przechowywano wykresy astronomiczne („symbole gwiazd”) i utrzymywano DUR.AN.KI ( co znaczy „więź niebo- ziemia”).
 
 LA. AR. SA  
(nazwa znaczy „widzący czerwone światło”) – miasto boga UTU/SZAMASZA, świątynia  E-babbar
 
E.RI.DU 
(nazwa oznacza „ dom zbudowany w dalekich stronach”)  -  miasto boga ENKI/EA  i jego żony, bogini NINKI. Jego głównym miejscem panowania był Egipt i tam były jego świątynie.  W Egipcie  ENKI miał imię PTAH ( co znaczy „Pasterz”).  Ale miasto E.RI.DU  w Sumerze przyznano mu na wieczność aby miał miejsce pobytu gdy przybywał na Zgromadzenie bogów, które odbywało się w Sumerze w mieście Nippur. Świątynia: E-Abzu
 
 
 
LA. AG.ASH 
(nazwa oznacza  „widzący aureolę”)  -  miasto boga NINURTY (syn boga ENILA)  i jego żony, bogini BAU/GUL, 
 
LA.RA.AK, 
(„widzący jasną aureolę„ – miasto drogowskaz) – miasto  boga NINURTY
 
KISH
miasto bogini NINHURSAG (siostry ENLILA i ENKI)  i boga NINURTY  
 
UR  

miasto boga SINA/NANNARA (syna boga ENLILA) i jego żony, bogini NINLIL, świątynia:  E-kishnugal 



 Drugie zdjęcie; Widok z lotu ptaka na stanowisko archeologiczne  Tall al. Mukajjar (Ur) w 1927 roku podczas prac wykopaliskowych prowadzonych przez Leonarda Woolleya (źródło: Wikipedia).

 
BAD. TIBIRA,  
(„Jasne miejsce gdzie obrabia się rudę„ – metalurgiczne centrum wytopu i rafinacji) – miasto boga SINA potem egipskiego DUMUZI (syn boga ENKI) i INNANY (córka, bliźniaczka boga SINA), świątynia E-mush, 
 
HARRAN
miasto boga SINA (syna boga ENLILA)
 
SIPPAR  
(nazwa  to „ ptak” – miejsce lądowania,  po Potopie siedziba sumeryjskiego sądu najwyższego) -  miasto boga UTU/SHAMASZA  i jego żony AYY,
 
BAL.BEAK  
 miasto boga SINA i jego syna UTU/SHAMASZA    
 
 
HATTI
Miasto boga  IRKUSHA /TESZUBA (najmłodszego syna boga ENLILA). Było to główne miasto Anatolii.
 
URUK
miasto boga najwyższego ANU i jego wnuczki bogini INNANY/ISHTAR. Świątynia E-anna.  
 


 Rekonstrukcja URUK (źródło; Internet)

 
SHU.RUP.PAK 
(„miejsce najlepszego samopoczucia” - centrum medyczne) – było powierzone bogini SUD/NINLIL żonie boga ENLILA.  Bogini ta była siostrą przyrodnią  bogów ENKI i ENLILA. Bogini  SUD/NINLIL  miała przydomek: „Ta która przywołuje do życia”.
Ale najwcześniej miasto to należało również do bogini NINURSAG, siostry przyrodniej boga ENLILA i ENKI.   Wszystkie one zajmowały się medycyną.  Świątynia: E-dimgalanna
 
ERECH
miasto najwyższego boga ANU, „króla wszystkich bogów”
 
GIRSU 
Miasto boga  NINGIRSU/NINURTY (syna boga ENLILA), świątynia E-ninnu 
 
 
Miasta powstałe w późniejszym okresie (około 2000 r. n. e)
UMMA,
miasto półboga SHARY,  syna bogini INANY/ISZTAR i króla III dynastii z UR (ziemianina),  świątynia;  E-mah
 
MARAD, 
miasto  boga NINURTY(syna boga ENLILA), zbudowane w czasach króla Lugal-Marada, świątynia; E-igikalamma, 
 
KUTHA
Miasto  boga egipskiego NERGALA (syn boga ENKI),  świątynia; E-meslam,
 
MARI
Miasto bogini INNANY/ISZTAR (córka bliźniaczka, boga SINA)
 
BABILON
Miasto boga RE/MARDUKA (syn boga ENKI). Miasto to należało do MARDUKA od około 2000 r. p.n.e.)
 
BORSIPA
Miasto półboga NABU, syna boga RE/MARDUKA.
 
Zestawiła: Danuta Sajur

 

2.1.4 Matematyka Sumerów

Sumer to nazwa obszaru w południowej Mezopotamii - dziś część Iraku - na których w IV i III tysiącleciu przed naszą erą Sumerowie tworzyli jedną z najstarszych na świecie cywilizacji. Przybyli prawdopodobnie z Azji Środkowej około 3300r. p.n.e. Ludność Sumeru nie tworzyła jednolitego państwa, żyjąc w państwach-miastach. Najstarszymi ośrodkami o największym znaczeniu politycznym i kulturalnym były Eridu, Ur, Nippur, Lagasz, Uruk i Sippar.

Wynalazki oraz technologia Sumerów były wykorzystywane przez kolejne ludy z obszaru Bliskiego Wschodu, a także wpłynęły znacząco na naszą obecną technikę.

1.Zikkuraty, monumentalne budowle.
2.Wiedza dotycząca nawadniania.
3.Produkcja kolorowego szkła.
4.Budownictwo z suszonej cegły.
5.Rozwinięta matematyka i geometria.
6.Stworzenie pisma klinowego.
7.System dziesiętny.
8.Rozwinięte prawo.
9.Pierwsze kodeksy.
Jednym z największych osiągnięć cywilizacji Sumerów było wynalezienie pisma. Najstarszą formą było pismo obrazkowe  piktogramy, z których następnie powstał alfabet (ok. 700 znaków) pismo klinowe. Najstarsze znane zabytki pisma klinowego pochodzą z końca IV tysiąclecia p.n.e..
Sumerowie zaczęli wykorzystywać pismo w życiu codziennym oraz w dziedzinie gospodarki, gdzie spisywano wiele dokumentów. W późniejszym czasie stworzyli też specjalne szkoły, w których uczono pisania. W ich epoce powstały też pierwsze dzieła literackie - epopeje, np. słynny poemat o Gilgameszu.
Systemy liczenia i zapisu liczb Sumerowie byli być może pierwszymi ludźmi, którzy przypisali pojedyncze symbole do grup obiektów, aby liczenie uczynić łatwiejszym. Na początku w IV tys. p.n.e. używano małego glinianego stożka, który reprezentował jedną sztukę np. jedno zwierzę lub jeden chleb, czyli oznaczał on liczbę 1. Do przedstawienia liczby 10 używano do tego glinianej kuli, czyli jedna kula reprezentowała 10 sztuk jakiegoś towaru. Do przedstawienia liczby 60 też nie potrzeba było 6 kul, ponieważ wystarczył do tego duży gliniany stożek. 
W III tys. p.n.e. obiekty w postaci stożków i kul zostały zastąpione przez znaki. W najwcześniejszych tekstach piktograficznych spotyka się tylko dwa podstawowe znaki: maly klin oraz koło, które zmieniono później na hak . Sumeryjski system liczenia oparty był na liczbie 60, który w późniejszych czasach krzyżował się z systemem opartym na liczbie 10, z tym że system dziesiętny odgrywał znacznie mniejszą rolę.
Do zapisu wartości od 1 do 59 używano kombinacji znaków: klin i hak czyli 1 i 10, który był podobny do systemu rzymskiego. Natomiast system liczenia od 60 był podobny do współczesnego, gdzie cyfra z lewej strony wskazywała większy rząd wartości niż następna cyfra z prawej strony, z tą różnicą, że w Sumerze liczono do 60, a nie  jak obecnie  do 10. 
Do zapisu iczby 60 uzywano duzego klina, początkowo znaki te nieco się różniły, bo klin oznaczający 60 był większy, to różnica ta z biegiem czasu zupełnie zniknęła, a tym samym obie wartości były zapisywane identycznym znakiem, dlatego często aby odczytać poprawną wartość należało ją wywnioskować z kontekstu. Liczby od 60 do 99 zapisywano w następujący sposób: (70=60+10), (80=60+10+10). 
W okresie wczesnodynastycznym wyrażano liczbę 100 w postaci dużego koła lub owalnego odcisku, czyli powiększonym znakiem dla liczby 10, a później specjalnym znakiem, który Sumerowie czytali jako me. 
Kiedy występowały duże liczby można było je ze sobą mnożyć (2x60=120), ale można ją było zapisać następująco: (duże koło i dwa małe koła) (100+10+10=120).Ważna dla systemu dziesiętnego liczba tysiąc wyrażana była specjalnym znakiem: male koło i obok duże koło(10x100=1000) 
Powodem stosowania w Sumerze systemu sześćdziesiętnego było prawdopodobnie również to, że upraszczało to liczenie, ponieważ 60 ma wiele podzielników (1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12 ,15 ,20 , 30 i 60). Jest to najmniejsza liczba, która dzieli się przez wszystkie liczby od 1 do 6. Ponieważ system ten sprawdza się dobrze od tysiącleci obecnie godzina składa się z 60 minut, a minuta z 60 sekund. Koło ma 360 stopni (6 x 60). Z tego powodu też doba ma 24 godziny, czyli 2 x 12 (w Sumerze doba składała się z 12 podwójnie liczonych godzin), a rok składa się z 12 miesięcy. 
Sumerowie stosowali jedno bardzo ważne rozwiązanie, którym było zero. Nie znano go w Egipcie ani w Grecji czy Rzymie. Do zapisu zera używano koła. 
Sześćdziesiętny sposób liczenia używany w Sumerze w początkowej fazie rozwoju był pod wpływem systemu skali wag, w którym podstawową jednostką wagi była mina /0.5 kg/, dzielona na sześćdziesiąt szekli, a sześćdziesiąt min stanowiło talent  około 30 kg. Najmniejszą jednostką długości był palec, większą dłoń - cztery palce, stopa, na końcu łokieć - siedem dłoni.
Sumerowie posługiwali się ułamkami. Zazwyczaj mianownikiem były liczby 6, 60, 360 albo 3600, jednak jeśli już pisano ułamki z dowolnym mianownikiem, to licznikiem zawsze była liczba 1. 
Sumerowie już około 3000 roku p.n.e. stosowali mnożenie, dzielenie, tablice matematyczne, podnoszenie liczby do kwadratu oraz do trzeciej potęgi. Na tabliczkach pochodzących z okresu starobabilońskiego, z lat około 1800-1600 p.n.e., czyli już po upadku Sumeru, znajdowały się rozwiązania równań pierwszego stopnia, kwadratowych a nawet sześciennych. Jedna z babilońskich tabliczek podaje wynik  z zadziwiającą dokładnością do pięciu miejsc po przecinku. Znano wtedy również twierdzenie, które mówi, że w trójkącie prostokątnym suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa długości przeciwprostokątnej podniesionej do kwadratu. Współcześnie zasada ta jest znana pod nazwą twierdzenia Pitagorasa i przez kulturę zachodnią sformułowanie jej niesłusznie przypisuje się starożytnym Grekom. Wyjątkowe znaczenie miała także geometria, znajdująca w życiu codziennym wiele zastosowań, np. przy dokonywaniu pomiarów pól, ogrodów i tworzeniu planów budowy. Coroczne powodzie, jakie nawiedzały dolinę Mezopotamii zacierały miedze, dlatego ciągle na nowo trzeba było dokonywać pomiarów. Także przy nabywaniu ziemi lub dzieleniu majątku na mniejsze działki znajomość geometrii była niezbędna.
Cywilizacja Babilonii nie jest oryginalną kulturą, ale tylko próbą kontynuacji cywilizacji Sumerów i niemal całe piśmiennictwo starobabilońskie zawiera odpisy starszych tekstów sumeryjskich, aby uchronić je od zapomnienia. Stanowi to zatem dowód pośredni w tym, że Sumerowie byli wybitnymi matematykami, a późniejsze kultury czerpały tylko z tego dorobku. 
Szczególnie ważne dla rozwoju astronomii w przypadku kolejnych cywilizacji były podstawy zapoczątkowane w państwie Sumerów. Odkryli oni cykliczność zaćmień księżycowych, zwaną saros, stworzyli też pierwsze katalogi gwiazd i planet (określono ich ruch oraz położenie) oraz obserwatoria.
Przede wszystkim Sumerowie zasłynęli jako pierwsi wynalazcy koła, dzięki czemu uzyskali środek transportu (prowadzili rozgałęziony handel, sięgający do doliny Indusu). Innymi wynalazkami Sumerów było koło garncarskie oraz zegar. Dowodem na ich wysoki poziom technologiczny było wynalezienie kolorowego szkła, wytwarzanie brązu, sztuka złotnicza oraz kalendarz rolniczy, według którego ustalano czas siania i zbioru plonów. Związany z rolnictwem jest również wprowadzony przez nich system irygacyjny  system kanałów nawadniający pola uprawne.

Opracowała

Anna Paszkiewicz - Gadek

 

 

2.1.5 Kalendarz Sumerów.

 

Przy omawianiu historii kalendarza nie można pomijać zagadnienia CZASU. Czym jest czas?

Jest to jedno z podstawowych pojęć filozoficznych , wielkość fizyczna określająca kolejność zdarzeń oraz odstępy czasowe między zdarzeniami.

Czas może być rozumiany jako:

  • chwila, punkt czasowy

  • odcinek czasu

  • trwanie

  • zbiór wszystkich punktów i okresów czasowych.

Jednostki czasu to:

  • attosekunda = 0,000000000000000001 sekundy

  • femtosekunda = 0,000000000000001 sekundy

  • pikosekunda = 0,000000000001 sekundy

  • nanosekunda = 0,000000001 sekundy

  • mikrosekunda = sekundy

  • sekunda

    łac. secunda – następna, najbliższa

    ( jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np. SI i CGS, oznaczana jako s . Definiowano ją jako 1/31 556 925,9747 część roku zwrotnikowego lub 1/86400 część doby a od 1967 roku „ sekunda jest to czas równy 9 192 631 770 okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F=3 i F=4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego 2S1/2 atomu cezu 133Cs ,atomu w spoczynku w temperaturze 0 K)

  • minuta = 60 sekund

  • kwadrans = 15 minut = 900 sekund

  • godzina = 60 minut = 3600 sekund

  • doba ( dzień) = 24 godziny = 86400 sekund

    najbardziej naturalna jednostka czasu związana z obrotem Ziemi wokół własnej osi

    - doba gwiazdowa = 23h 56m 04s

    - doba słoneczna = 24h

  • tydzień = 7 dni = 604800 sekund

    ( jednostka czasu z pozoru całkowicie niezależna od zjawisk astronomicznych tym bardziej dziwi powszechność jej użycia. Różne kalendarze stosowały podział na odcinki 8-dniowe lub 10-dniowe Jednak należy zauważyć ,że 7 dni opływa pomiędzy kolejnymi fazami księżyca )

  • miesiąc = 28, 29, 30 lub 31 dni = 2419200/2505600/2592000/2678400 sekund

    (jak sama nazwa wskazuje okres ten związany jest z ruchem Księżyca, dokładnie z czasem jego obiegu wokół Ziemi)

    - miesiąc synodyczny to odstęp między dwoma jednakowymi fazami Księżyca a trwa 29 dni 12h 44min 8 sek.

    - miesiąc syderyczny czyli czas , w którym Księżyc obiega Ziemię i wraca na swoje „miejsce” wśród gwiazd a trwa 27 dni7h43min12sek.

  • kwartał = 3 miesiące = 7257600 (dla 28 dni)/7516800 (dla 29 dni)/77760000 (dla 30 dni)/

    83030400 (dla 31 dni) sekund.

  • rok = 12 miesięcy = 365 lub 366 dni = 31536000 (dla 365 dni)/31622400 (dla 366 dni) sekund.

    ( jest to jednostka związana z ruchem obiegowym Słońca. Jest to czas, którego potrzebuje nasza planeta na pełne przejście orbity wokół swojej gwiazdy- Słońca.

    Wyróżnimy:

    - rok syderyczny czyli czas , w którym Ziemia wykonuje jeden pełny obieg ( 365 dni6h9min10sek)

    - rok zwrotnikowy czyli odstęp między kolejnymi przejściami Słońca przez punkt równonocy wiosennej , punkt Barana ( 365dni5h43min46sek).

  • dekada = ok. 10 dni w odniesieniu do miesiąca albo 10 lat w odniesieniu do wieku

  • wiek = 100 lat

  • tysiąclecie, millenium = 100 lat

Kiedy rozpoczął się czas?

Na to pytanie próbuje udzielić odpowiedzi Zecharia Sitchin w jednej ze swoich książek „ Kiedy zaczął się czas”. Zacytuję tutaj kilka fragmentów, które przybliżą omawiany temat. Sitchin napisał:

„ ….Na długo przed faraonami i Tekstami piramid pradawna cywilizacja , najstarsza ludzka cywilizacja , miała już całkiem dobrze rozwinięta kosmogonię. Sześć tysięcy lat temu w starożytnym Sumerze wiedziano już o tym , co nasi astronomowie odkryli w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Znano nie tylko prawdziwy charakter i budowę Układu Słonecznego (razem z najdalszymi planetami) , lecz również przedstawiano koncepcję że we Wszechświecie istnieją inne układy słoneczne, że ich gwiazdy (słońca) mogą wygasać lub wybuchać, że ich planety mogą być wyrzucane z orbit- a życie może się przenosić z jednego układu do drugiego. Kosmogonia ta była bardzo szczegółowa i wyrażona na piśmie.

Jeden długi tekst , zapisany na siedmiu tabliczkach, dotrwał do naszych czasów. Nazywa się go Eposem o stworzeniu , a powszechnie znany jest jako Enuma elisz........”

„...Przedstawiając proces powstawania Układu Słonecznego, długi tekst opisywał , jak do Słońca (Apsu) i jego posłańca Merkurego (Mummu) najpierw dołączyła dawna planeta nazywana Tiamat; jak para planet Wenus i Mars (Lahamu i Lahmu) weszła między Słońce a Tiamat, jak potem za Tiamat pojawiły się dwie następne pary – Jowisz i Saturn (Kiszar i Anszar) oraz Uran i Neptun (Anu i Nudinmmud). Te dwie ostatnie planety astronomowie poznali dopiero w latach 1781 i 1816, ale już tysiące lat wcześniej znali je i opisywali mieszkańcy Sumeru. Gdy ci nowo powstali niebiańscy bogowie przepychali się i przyciągali, z niektórych z nich rodziły się satelity-księżyce. Tiamat znajdująca się w środku tej niestabilnej rodziny planet, zrodziła jedenaście satelitów. Jeden z nich Kingu urósł do takich rozmiarów,że sam zaczął nabierać cech „niebiańskiego boga” czyli planety jako takiej........”

„....Jak mówi Epos o stworzeniu , do tego niestabilnego układu słonecznego wkroczył intruz z innej przestrzeni – kolejna planeta............pochodząca z jakiejś innej gwiezdnej rodziny: wyrzucona stamtąd i błąkająca się w przestrzeni.........Im głębiej intruz wciągany był do Układu Słonecznego, tym bardziej wchodził na kurs, na którym dojść musiało do kolizji z Tiamat, czego wynikiem była Niebiańska Bitwa. W wyniku szeregu kolizji, w których satelity intruza kolejno wbijały się w Tiamat, ta dawna planeta rozdzieliła się na dwie. Jedna z nich rozpadła się na części, które utworzyły pas planetoid między Marsem a Jowiszem, oraz na różne komety. Druga z nich, uszkodzona, ale nadal w całości, została wrzucona na nową orbitę i stała się planetą, którą nazywamy Ziemią (w języku sumeryjskim Ki). Razem z nią przeniesiony został największy satelita Tiamat, stając się dzięki temu Księżycem Ziemi. Sam intruz został wciagnięty na stałą orbitę wokół Słońca i stał się dwunastym członkiem Układu Słonecznego (Słońce, księżyc i dziesięć planet. Sumerowie nadali mu nazwę Nibiru - „planeta przejścia”. Babilończycy zmienili ją na Marduk na cześć ich narodowego boga . Jak zapewniał starożytny epos, to właśnie podczas Niebiańskiej Bitwy przyniesione skądś przez Nibiru ziarno życia zostało przekazane Ziemi.....”

„.......dla Ziemi i wszystkiego na jej powierzchni początkiem nie było stworzenie Wszechświata czu Układu Słonecznego , ale Niebiańska Bitwa. Właśnie wtedy , właśnie w tym momencie, dla Ziemi zaczął istnieć czas – gdy oddzieliła się ona od tej połowy Tiamat, z której powstał pas planetoid („niebo”). Ziemia została przesunięta na własną orbitę i można było zacząć liczyć lata, miesiące, dni i noce – zacząć mierzyć czas.....”

Kalendarz

Umowna, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa calendarium oznaczającego...księgę rachunkową, Rzymianie bowiem przyjmowali pierwszy dzień każdego miesiąca (zw.calendae) za termin spłacania odsetek.

Po co komu kalendarz?

W jakim celu ludzie zaczęli stosować kalendarz? Po co mierzyć coś tak abstrakcyjnego jak czas? Coś czego się nie da ani zobaczyć ani dotknąć?

Potrzeba uporządkowania mijającego czasu wydaje się towarzyszyć człowiekowi od zawsze. Najstarsze oznaki świadczące o mierzeniu czasu sięgają górnego paleolitu (ok.30 tys.lat temu). Są to kawałki kości lub poroży zwierząt z wyraźnie zaznaczonymi na nich rzędami nacięć. Wraz z początkiem swego istnienia człowiek zwrócił uwagę na powtarzalność różnych otaczających go zjawisk. Przede wszystkim jako najbardziej widoczne, następstwo dnia i nocy czy następstwo faz księżyca. Nasz przodek zajmujący się zbieractwem i myślistwem musiał być zainteresowany otaczającymi go zjawiskami cyklicznymi, takimi jak roczne wędrówki stad zwierząt, migracje ptaków, okresy kwitnienia i owocowania roślin, suszy i deszczów, chłodu i gorąca. Brak umiejętności rozpoznawania i przewidywania tych zjawisk musiał oznaczać dla niego , prędzej czy później śmierć głodową. Wiemy jak wielką rolę w gospodarce i życiu społecznym Egiptu odgrywały cykliczne wylewy Nilu. Człowiek zainteresowany był nie tyle abstrakcyjnym czasem samym w sobie ale zwracał raczej uwagę na następstwo zjawisk po sobie. Starając się obserwować przyrodę próbował przewidywać inne. W ten właśnie sposób wymyślił kalendarz.

Tworząc kalendarz człowiek próbował powiązać go tylko z cyklami księżyca czyli cyklami słońca lub, co jest zadaniem najtrudniejszym, z dwoma tymi zjawiskami. Na przestrzeni tysiącleci mamy wiele przykładów każdego z tych podejść.

Kalendarz Sumerów

Pierwszy kalendarz wprowadzili Sumerowie .

Wspomniany wyżej Zecharia Sitchin w „Kiedy zaczął się czas” napisał:

„.....Fakty historyczne mówią, iż kalendarz został wymyślony do określania dokładnego czasu obchodów świąt ku czci bogów. Innymi słowy kalendarz był instrumentem religii.W pierwszych nazwach miesięcy w Sumerze występował przedrostek EZEN. Słowo to nie znaczyło „miesiąc” ale „święto”. Miesiące określały termin, w którym należało obchodzić święta Enlila albo Ninurty czy innych ważnych bogów....”

...Nie ulega jednak wątpliwości , ze we wcześniejszych czasach wiedza Sumerów uwzględniała wzajemne relacje Ziemi, Księżyca i nieba W tekście Enuma elisz gdzie opisywane są cztery fazy księżyca, pojawia się wyraźne wytłumaczenie tego zjawiska w kategoriach wzajemnego położenia w czasie, gdy Księżyc okrąża Ziemię . Pełnia Księżyca występuje , gdy „znajduje się on po przeciwnej stronie niż Słońce” a znika on, gdy „znajduje się po stronie Słońca”. Zmiany te przypisywano „przeznaczeniom” (orbitom) , które w wyniku Niebiańskiej Bitwy dał Ziemi i jej księżycowi Pan Niebios:

„ Księżycowi nakazał świecić,

powierzył mu noc,

Umieścił go w nocy,

aby wyznaczać mógł dni.

[mówił:]

Co miesiąc , nieustannie twórz wzory w koronie.

Na początku miesiąca , wznosząc się nad Ziemię

mieć będziesz rogi świecące wyznaczające sześć dni,

osiągając rogalik siódmego dnia.

W środku miesiąca będziesz stał najdalej od Słońca;

wyprzedzi Cię ono na horyzoncie.

Potem zmniejszysz swoją koronę i przygasisz światło,

zbliżając się w tym czasie do Słońca;

a trzydziestego dnia będziesz stał po stronie Słońca.

Określiłem Twoje przeznaczenie, idź za nim”.

„.....Przez tysiąclecia , aż po dziś dzień , ludziom towarzyszy liczba dwanaście, która odgrywała kluczową rolę w sumeryjskiej nauce i życiu codziennym (równolegle z dwunastoma elementami Układu Słonecznego). Sumerowie dzielili „dzień” (od wschodu do zachodu słońca) na dwanaście „podwójnych godzin”co w czasach współczesnych ma swoje odbicie w dwunastogodzinnym zegarze i podziale doby na dwadzieścia cztery godziny. Nadal mamy dwanaście miesięcy w roku, podobnie jak dwanaście znaków zodiaku......”

Rok w kalendarzu Sumerów zaczynał się wiosną (miesiąc nissan) i liczył 360 dni. Rok podzielono na dwanaście miesięcy, każdy po 30 dni. Opóźnienia w stosunku do roku słonecznego nadrabiane były dodaniem 13 miesiąca aby pory roku wypadały zawsze w tym samym czasie. Miesiące dzieliły się na siedmiodniowe tygodnie. Jak wspomniano wyżej to właśnie Sumerowie wprowadzili podział doby na 24 godziny- 12 godzin dnia i 12 godzin nocy. Początek miesiąca zaczynał się od nowiu.

Obecnie najbardziej rozpowszechnionym kalendarzem na świecie jest kalendarz gregoriański-wprowadzony 15 października 1582 roku przez papieża XIII i oparty na długości roku zwrotnikowego.

Kalendarze dzieli się na różne typy w zależności od:

1.Sposobu określania długości roku w związku z długością i liczbą miesięcy (poprzez odwołanie się do wielokrotności faz Księżyca, poprzez odwołanie się do pozornego ruchu Słońca na niebie na tle Zodiaku, czy poprzez kombinację jednego z drugim). Z tym związany jest też podział miesiąca na mniejsze jednostki, tygodnie lub dekady.

Według tego, najpopularniejszego kryterium klasyfikacji kalendarzy, dzielimy je na:

  • słoneczne (solarne)

    kalendarz oparty na cyklu zmian pór roku związanym z ruchem obiegowym Ziemi wokół Słońca. Rok ma 365 dni, średnia długość roku słonecznego wynosi 365,2422 dni (rok zwrotnikowy), co wymusza wyrównanie roku kalendarzowego co pewien czas (lata przestępne). Najstarsze dowody na używanie kalendarza słonecznego pochodzą z Mezopotamii

    Są to np. kalendarze:

  • chrześcijańskie np. gregoriański (dla kościołów zachodnich jak rzymskokatolicyzm,protestantyzm i niektóre inne) i juliański ( dla kościołów wschodnich takich jak grekokatolicyzm, prawosławie i niektóre inne)

    Kalendarz juliański opracowany został na życzenie Juliusza Cezara przez astronoma greckiego Sosygenesa i wprowadzony w życie w roku 45 p.n.e. jako kalendarz obowiązujący w państwie rzymskim. Obowiązywał w Europie przez wiele stuleci, w Polsce do 1582 roku. Powodem reformy kalendarza było to, ze wcześniej stosowany księżycowy kalendarz rzymski rozregulował się, w wyniku czego w 46 r. p.n.e. kalendarzowy grudzień wypadał we wrześniu. Aby ponownie zsynchronizować kalendarz z porami roku, ok.49 r. p.n.e. wydłużono o 90 dni. Kalendarz juliański ustalał długość roku na 365 dni oraz jeden dzień dodatkowy w Średnia długość roku wynosiła 365,25 dnia. Rok juliański okazał się więc o 11,2 minuty za długi do roku zwrotnikowego i w konsekwencji po upływie 128 lat dawał 1 dzień błędu. Do końca XVI wieku kalendarz juliański „zgubił”10 dni.. Kalendarz juliański zreformował Luigi Lilio na zlecenie papieża Grzegorza XIII. Wprowadzono poprawkę w naliczaniu lat przestępnych. Zniwelowano także część różnicy narosłej od wprowadzenia kalendarza juliańskiego poprzez ominięcie 10 dat dziennych od n5 do 14 października 1582 roku. Skorygowano zasady obliczania lat przestępnych, lata o numerach podzielnych przez 100 ale niepodzielne przez 400 nie będą przestępne, przy zachowaniu przestepności pozostałych lat o numerach podzielnych przez 4. Poprawka ta znalazła dotychczas zastosowanie trzykrotnie : lata 1700, 1800,1900 były w kalendarzu gregoriańskim latami zwyczajnymi ( podczas gdy np. 1600, 2000 pozostały przestępne).

  • kalendarz Majów

  • kalendarz aztecki

  • kalendarz irański

  • francuski kalendarz republikański

  • kalendarz szwedzki

  • księżycowe ( lunarne)

    kalendarz oparty na fazach księżyca. Rok księżycowy ma 354 dni i dzielony był na 12 miesięcy synodycznych ( po 29 lub 31 dni). Różnica ok.11,25 dni w stosunku do roku słonecznego powodowała przesuwanie się pór roku w stosunku do miesięcy roku kalendarzowego.

    Są to np.:

  • kalendarz starogrecki

  • kalendarz rzymski

  • kalendarz babiloński

  • kalendarz żydowski ( rok 1992 n.e. był w kalendarzu żydowskim rokiem 5752)

  • kalendarz muzułmański

  • księżycowo-słoneczne

    np.:

  • kalendarz egipski

  • kalendarze indyjskie np. indyjski kalendarz narodowy,kalendarz tamilski, bengalski,dżinijski oraz pochodne do nich

  • kalendarze buddyjskie: cejloński, birmański, tajski, kambodżański, laotański i inne

  • kalendarz chiński i pochodne od niego

  • kalendarze: japoński, koreański, wietnamski, mongolski, tuwijski czy tybetański.

 

2. Sposobu określania początku rachuby czasu (ery).

  • linearne – lata liczone są ciągle od jakiegoś wydarzenia historycznego dawnego, np. od narodzenia Chrystusa (kalendarz gregoriański), od ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny (kalendarz muzułmański) , bądź niedawnego np. od daty wstąpienia ostatniego władcy na tron jak np. kalendarz japoński, kalendarz Dżucze.

  • cykliczne – lata liczy się w powtarzających się cyklach, np. 12 letnich, 60 letnich itp. (np. kalendarz chiński, kalendarz Majów, kalendarz balijski).

3. Sposobu określania początku nowej doby ( wschód słońca, zachód słońca, wschód księzyca, północ, południe) oraz liczenia długości doby i godziny ( stałogodzinowe, zmiennogodzinowe).

Mało znany jest kalendarz słowiański. Słowianie posługiwali się początkowo kalendarzem rolniczym (rok naturalny oparty na zjawiskach przyrody). Pewną role odgrywał kalendarz księżycowy („miesiąc” w znaczeniu Księżyc i jednostka czasu). Cechą charakterystyczną są nazwy miesięcy nawiązujące do czynności rolniczych. Po przyjęciu chrześcijaństwa wprowadzono kalendarz juliański.

Grażyna Buczyńska
 

 

 

2.1.6. Źródła pisane Mezopotamii
 
Poniżej fragment pracy Marcina Polkowskiego pt. „Wszystkie daty podane są „przed naszą erą”!!!”
Mezopotamia ma najlepiej zachowane źródła na całym Bliskim Wschodzie łącznie z Grecją i Rzymem. Albowiem jej dokumenty różnego rodzaju zostały zapisane na trwałym materiale czyli na tabliczkach glinianych, które przetrwały do dziś. 
Przetrwały duże ilości sumeryjskich dokumentów z życia codziennego (umowy handlowe, teksty gospodarcze, akty małżeństwa, adopcji etc). Poza Bliskim Wschodem  teksty tego typu przetrwały w niewielkiej liczbie. Tabliczki te przetrwały między innymi dzięki opuszczonym jeszcze w starożytności miastom,  które pokryte kurzem, piaskiem i gliną stały się sztucznymi wzgórzami, tzw. tellami. 
Mezopotamskie źródła historyczno-chronologiczne to: kroniki, roczniki, inskrypcje królewskie, listy władców, wykazy urzędników eponimicznych, „listy lat”. Mają one formę pomników (inskrypcje oficjalne) lub tabliczek glinianych. 
Najcenniejsze kroniki to asyryjska „Kronika Synchronistyczna” oraz seria kronik neo- babilońskich. 
Roczniki  są specyficzne dla Asyrii i pojawiły się w końcu XIV wieku p.n.e.. 
Najliczniejsze są inskrypcje królewskie: fundacyjne, wotywne, opisowo-historyczne, hymniczne. Pierwsze inskrypcje historyczne pochodzą z XXV wieku p.n.e., z sumeryjskiego Lagasz.
 Najważniejsze listy królów to: „Sumeryjska lista królów” i „Asyryjska lista królów”.
 Asyryjskie wykazy eponimiczne urzędników limmu (urzędujący 1 rok) często podają obok imienia limmu, również najważniejsze wydarzenie z danego roku. 
Babilońskie listy lat sporządzane w 1 połowie II tysiąclecia p.n.e.. 
Wykazy określeń rocznych.
 Inne źródła to też kodeksy i zbiory praw, np. Kodeks Hammurabiego, Kodeks Lipit-Isztara z Isin (XX wiek p.n.e.), kodeks Ur-Nammu z Ur (XXI wiek p.n.e.). Każdy składa się z 3 części: historyczno-religijnej, normatywnej i religijno-etycznej. 
Natomiast źródła dla Elamu, zwłaszcza dla III i II tysiąclecia p.n.e. są nieliczne. Większość koncentruje się na okresie wczesnym lub medo-perskim.

 

2.1.7. Opis stworzenie człowieka w mitach sumeryjskich, egipskich, greckich i w Biblii
 
Współczesny świat naukowy zaczął się dzielić na wyznawców dwóch teorii. Jedni –tradycjonaliści uważają, że człowiek powstał drogą ewolucji (teoria Darwina), drudzy uważają, że badania archeologiczne wskazują na to, iż człowiek w swej obecnej postaci powstał około 280 000 lat temu i już wówczas posiadał czaszkę i rozum odpowiadającą człowiekowi współczesnemu.  Tradycyjny nurt naukowy opowiada się za powolną ewolucją gatunków na Ziemi. Przeciwnicy uważają iż gdyby zastosować teorię Darwina do człowieka to człowiek, który miałby pochodzić od małpy człekokształtnej, w takiej postaci jaka jest obecnie musiałby powstać dopiero za około 2 mln lat. Wszystkich jednak zastanawia w jaki sposób mógłby powstać człowiek tak szybko z tak wysoko od razu rozwiniętym mózgiem. 
Czy jakichś wskazówek na ten temat znajdziemy w mitach pierwszych cywilizacji? Przeanalizujmy to.
Mity sumeryjskie
Według mitów sumeryjskich ludzie stworzeni zostali przez istoty (nazwane przez nich samych Anunakami), którzy zstąpili z nieba. Celem tego przedsięwzięcia było ulżenie w pracy i trudach niektórym z nich. W mitologii sumeryjskiej Anunaków uznawano za bogów i sędziów świata podziemnego. Według analiz tabliczek klinowych dokonanych przez wielu badaczy w tym przez Z. Sitchina, głównym ich zamiarem było pozyskiwanie złota, które w postaci proszku miało uzdrowić zanikającą atmosferę na ich macierzystej planecie - Nibiru. 
Pozyskiwanie złota w kopalniach wymagało wiele wysiłku. Analizy  oryginalnych tabliczek klinowych dały podstawę Z. Sitchinowi do wciągnięcia wniosku, że pierwsze kopalnie złota znajdowały się w południowej Afryce. Potwierdzają do rządowi archeologowie Zimbabwe, którzy współcześnie odnaleźli te kopalnie ale również wielu naukowców pracujących na rzecz firm wydobywających złoto, które postanowiły zbadać miejsca pierwszych kopalń złota i nowoczesnymi metodami ponownie te miejsca eksploatować. 
Pierwsze wydobycia złota i srebra na tych terenach dokonywała pewna grupa pracowników - Annunaków. Z biegiem czasu, „bogowie – pracownicy” zbuntowali się. Zgromadzenie bogów postanowiło wówczas pozwolić na zrealizowanie pomysłu jednego z pierwszej grupy bogów, boga nauki i medycyny ale prawdopodobnie również górnictwa EA/ENKI dotyczącego stworzenia istoty, która wyręczyłaby Annunaków w tej ciężkiej pracy. 
Czytamy w tabliczkach klinowych :
„Przez 10 okresów ponosili trud;
Przez 20 okresów ponosili trud;
Przez 30 okresów ponosili trud;
Przez 40 okresów ponosili trud”.
Należy zwrócić przy tym uwagę, że jak wynika z „Listy królów” Baroussosa, babilońskiego kapłana boga Marduka, pierwszymi ziemskimi królami byli bogowie, których lata (okresy) panowania w w/m liście królów liczono w tzw. sarach a sara liczyła 3600 lat ziemskich. A więc Annunaki-górnicy trudzili się wydobywaniem tego kruszca przez 144 000 lat ziemskich aż w końcu zbuntowali się i odmówili dalszych prac. Aby więc dalej wydobywać złoto w tych kopalniach Zgromadzenie bogów postanowiło stworzyć „adamu” (ziemianina), który miał to robić i zadanie to dali do wykonania bogowi EA/ENKI.
W jednym z tekstów tabliczki klinowej, gdy obudzony z drzemki Enki dowiedział się że to on ma znaleźć sposób na to, odpowiedział:
„Stworzenie, którego wymieniliście - istnieje!”
[,,,]
„Obleczcie go – stworzenie, które już istnieje w obraz bogów.”
 
Inny tekst tabliczki:
 
„Poproszono boginię, że przyszła,
Położną bogów, mądrą Mami,
[mówiąc]
Stwórz robotników!
Stwórz prymitywnego robotnika,
Który może dźwigać jarzmo!
Niech on dźwiga jarzmo
Nałożone przez Enlila (najważniejszy bóg Sumerów i władca innych bogów),
Niech robotnik ponosi trud bogów”.
Narodziny człowieka
Zadanie stworzenia nowego pracownika  zostało przekazanie bogowi nauki EA/ENKI i jego siostrze przyrodniej bogini lekarce NINTI/NINURSAG. 
Z wielu tekstów i rysunków na tabliczkach można wywnioskować, że w tym celu oboje dokonywali jakichś prób w laboratorium. Tych prób było wiele, wiele z nich nieudanych, w wyniku czego powstawały istoty-mieszańcy różnych gatunków istot mieszkających na Ziemi aż w końcu udało się im faktycznie stworzyć człowieka na swoje podobieństwo.
 

 

     

 

 Według konwencjonalnej antropologii homo sapiens pochodzi od homo erectus (małpoluda). Mimo wielu różnic w budowie anatomicznej obu gatunków, istnieją spore podobieństwa genetyczne tych istot. I faktycznie z sumeryjskich tabliczek wynika, iż naukowcy boscy postanowili zmieszać swoje geny z istotą, która już wówczas istniała na Ziemi czyli chyba z homo erectusem. 

Mitologia babilońska również przekazuje wiele tekstów na ten temat. W tym słowa boga MARDUKA, syna boga EA/ENKI, który po pozyskaniu władzy nad Zgromadzeniem bogów i stworzeniem swego kultu w Babilonie (około 2000 p.n.e.) przejął wszystkie atrybuty i osiągnięcia wszystkich innych bogów dla siebie, skąd nieraz naukowcy nazywają go bogiem uzurpatorem:
Słowa boga MARDUKA:
„Dam światu pokornego prymitywa;
Będzie się nazywał  „człowiek”.
Stworzę prymitywnego robotnika;
Będzie powołany do służby bogom,
Żeby mogli odetchnąć”.
 
Kolejny zapis sumeryjski informuje nas o naturze tych pierwszych  istot:
„Kiedy ludzie zostali stworzeni,
 nie znali smaku chleba,
nie znali ubrań ni stroju; 
Rwali trawę ustami jak owce;
Pili wodę z rowu”.
Itd.
W „Opowieści o Gilgameszu” jest opisany pierwszy zwierzęcy człowiek. Poniżej fragment tego opisu:
„Obrośnięty włosem na całym ciele,
Włosy ma na głowie bujne jak kobieta […]
Nie zna ani ludzi ani kraju;
Odziany jest jak mieszkaniec pól zielonych;
Pasie się na trawie z gazelami; ….”
Ale twórcom człowieka chodziło o stworzenie istoty zdecydowanie bardziej zręcznej, cywilizowanej i rozumnej, której można przekazywać polecenia i oczekiwać ich wykonania. Kontynuowano więc na szeroko zakrojoną skalę dalsze próby, wiele z nich nieudanych, z których wynika, że w końcu postanowili zmieszać ze sobą pierwiastek ziemski człekokształtnej małpy z pierwiastkiem własnym czyli boskim.
Z tabliczek „”Gdy bogowie jak ludzie …” można wyczytać wręcz instrukcję boga Enki co trzeba robić:
„ Przygotuję kąpiel oczyszczającą.
Niech jeden bóg da krew [….]
Z jego ciała i krwi
Niech Ninti (inne imię bogini Ninursag) zmiesza glinę”.
Czyli bóg Enki tak jakby poprzez „kąpiel oczyszczającą” przefiltrował krew boga wyszukując „esencję życia”. I ten pierwiastek boski został zmieszany z pierwiastkiem żeńskim przez boginię Ninti.
W analizy językowej wynika że słowo glina po akadyjsku, w którym napisana była ta tabliczka to jest „tit”, w pisowni oryginalnej czyli sumeryjskiej „ti.it” i oznacza „to co jest życiem”. Natomiast po hebrajsku słowo „tit” znaczy „błoto” a synonimem bagna czy mułu jest słowo „bisa” i besa (w tym ostatnim  przypadku również jajo).
Dlaczego właśnie miała być zastosowana ta metoda? Może wyjaśni to następujący tekst;
„W glinie bóg i człowiek będą związani,
Doprowadzeni razem do jedności;
Tak, że do końca dni
Ciało i dusza,
Która w bogu dojrzała,
Związkiem pokrewieństwa;
A jej znakiem będzie zwiastun życia.
Tak, żeby nie było zapomniane.
Niech dusza nosi więzy pokrewieństwa.”
Dalej Enki powiedział;
„Niech prymitywy będą ukształtowane
Według jego wzoru.” (to znaczy jednego z bogów)
 
„Z jego krwi ukształtowano człowieka;
nałożyli nań służbę, uwolnili bogów (…).
Była to praca przechodząca ludzkie pojęcie”.
Instrukcja Enki dla bogini Ninti co ma robić:
„Domieszaj do rdzenia glinę,
z fundamentu ziemi,
dokładnie nad Abzu (miejsce w południowej Afryce) –
i nadaj jej kształt rdzenia.
Znając młodych bogów, którzy doprowadzą 
tę glinę do właściwego stanu,
zrobię, co trzeba.”
Nawet bogini Ninki, żona Enki, udostępniła (jako jedna z 14) powstałemu zarodkowi swoje ciało (macicę):
„Skoro bogini narodzin (Ninki)  jest obecna,
Niech bogini narodzin ukształtuje potomstwo.
Skoro matka bogów jest obecna,
Niech bogini narodzin ukształtuje lulu (człowieka),
Niech robotnik poniesie trud bogów.
Niech bogini stworzy lulu amelu (człowieka pracownika)
Niech dźwiga on jarzmo”.
„Ty jesteś matką-łonem,
Możesz stworzyć człowieka.
A zatem stwórz lulu, niech poniesie jarzmo!”
Poniżej fragment staro babilońskiego tekstu zatytułowanego „Stworzenie człowieka przez boginię-matkę”(powstał około 2000 p.n.e).
„Ty jesteś matką-łonem.
Możesz stworzyć człowieka.
A zatem stwórz lulu, niech poniesie jarzmo!”
 Rozpoczął się proces formowania ludzi:
„Krew chcę uczynić,
uformować kości,
Niech powstanie istota ludzka
i niech się nazywa człowiek.
Chcę stworzyć tę istotę ludzką,
tego człowieka,
Aby dźwigał trud bogów, 
a ci niechby odpoczywali”.
 
Jedną z matek zastępczych  była nawet żona boga Enki. Mówi Enki:
„Ninki. Moja bogini-żona
Zajmie się tą pracą
Siedem bogiń narodzeń
„Człowiek„  jest tym kim będzie.”
`Fragment tekstu tabliczki o Adapie, który przez niektórych uważany jest za Adama.:
 „W tamtych dniach, w tamtych latach
Mędrzec z Eridu, Ea,
Stworzył go jako wzorzec człowieka”.
A zatem pierwszą rozumną istotą ludzką był „adamu”, czyli prymitywny robotnik („lulu amelu”). Adam w Biblii rozumiany jest jako gatunek, dosłownie "ziemianin”. Pochodzi ono z tego samego źródłosłowu, co „adamah - ziemia". Po akadyjsku słowo „dam” oznacza „specjalną czerwoną glinę”, gdy po hebrajsku to samo słowo dam oznacza "krew" i może odzwierciedlać, sposób, w jaki Adam mógł zostać stworzonym. Sumerowie określali "człowieka" terminem „lulu”. W swym źródle słowo to nie oznacza jednak "istoty ludzkiej", lecz raczej "robotnika, sługę", w połączeniu zaś z nazwami zwierząt wyraża pojęcie "udomowiony". Natomiast język akadyjski, również stosuje na oznaczenie nowo stworzonej istoty termin „lulu”, czyli podobnie jak w sumeryjskim, ale stosuje przy tym pojęcie "zmieszania”. Zwraca przez to uwagę na sposób, w jaki „adam - ziemianin", a także nazwany inaczej jako "ten z krwi" - został stworzony.
W następnej fazie tworzenia człowieka bogowie znający już klucz do sekretu stworzenia inteligentnego życia, nie poprzestali na jednym osobniku. Mity mezopotamskie opowiadają o zgromadzeniu przez boginię Ninti 14 innych bogiń, które podzielono na dwie równe grupy. W wyniku tak jakby sztucznego zapłodnienia narodziło się 7 chłopców i 7 dziewczynek. Czyli zastosowano ingerencję w płeć ustalając ilość urodzonych mężczyzn i kobiet.
„Dwakroć siedem bogiń narodzin się zebrało,
Mądrych i uczonych;
Siedem urodziło męskie niemowlęta,
Siedem urodziło żeńskie niemowlęta,
Bogini narodzin przyniosła
Dech tchnienia życia.
Dobrano je w pary,
Dobrano je w pary w jej obecności.
Stworzeniami tymi byli ludzie-
Stworzenia bogini matki”.
Inne teksty rozwijają temat jaką metodę zastosowano do stworzenia człowieka. A mianowicie zastosowano się do następujących instrukcji:
W domu „shimti” – gdzie dech życia jest „wtłaczany” zebrało się 14 bogiń narodzenia, bogini-matka Ninti i bóg Ea/Enki. Dostarczono „esencji” boga, przygotowano „kąpiel oczyszczającą”. „Enki oczyścił glinę w jej obecności”; nie ustawała w recytowaniu słów magicznych”. Znając współczesny stan wiedzy o inżynierii genetycznej kojarzy się to przede wszystkim z wyodrębnieniem z krwi ( gdy słowo glina jest zamienne z krwią) jakiegoś młodego boga genu boskiego i połączenie go (zmieszanie) z jajem małpoluda ziemskiego.
Shimti to po sumeryjsku Shi.im.ti (dech-wiatr-życie). Bit shimti oznaczał dosłownie „dom, gdzie tchnienie życia jest zaczerpywane” po akadyjsku shimti to nephesh a to było czymś nieuchwytnym w krwi. Poniżej tekst akadyjski:
„Bóg, który oczyszcza napishtu, Ea, przemówił,
Usiadł przed nią i jej podpowiadał.
Gdy wyrecytowała słowa magiczne,
Przełożyła swoją rękę do gliny.”
Po hebrajsku „nephesh”(pochodzi od „napishtu”) znaczy „duszę”, nieuchwytny „duch” który pobudza żyjące stworzenia i opuszcza je gdy umiera. 
Tekst powyższy wyjaśnia co wydarzyło się w "domu, gdzie dech życia jest zaczerpywany", po ukończeniu procesu oczyszczania i ekstrakcji oraz, że zadaniem bogini Ninti było dostarczenie pierwiastków "boskich". Potrzebne były dwa ekstrakty pochodzące od jednego z młodego boga.. Według instrukcji Enki, Ninti miała otrzymać krew boga oraz „sziru”; a przez zanurzenie w "oczyszczającej kąpieli" miano uzyskać ich "esencje". Z krwi zamierzano pobrać coś, co teksty sumeryjskie określają terminem „te.e.ma”, który oznaczał "to, co jest domem tego, co wiąże pamięć". W rozumieniu współczesnym mogło to być "genem".
Jajo żeńskiego małpoluda zapłodnione w "oczyszczającej kąpieli" spermą młodego Anunnaki złożono następnie do "formy", w której nastąpiło "wiązanie". Ponieważ ta część procesu jest opisana później w związku z determinowaniem płci opracowywanej istoty, można przypuszczać, że taki był właśnie cel owej fazy "wiązania". Nie jest powiedziane, jak długo zapłodnione jajo przebywało w tym stadium w "formie", ale wiadomo dokładnie, co należało zrobić potem. Zapłodnione i odpowiednio przygotowane jajo miało być implantowane w macicy - lecz nie żeńskiego małpoluda. Miało być implantowane w macicy "bogini", żeńskiego Anunnaki!
Następnie w obecności 14 bogiń narodzin
„Ninti oderwała czternaście kawałków gliny;
Siedem złożyła po prawej stronie,
Siedem złożyła po lewej stronie.
W  środku umieściła formę.
[…] włosy […],
[…] przecinarkę do pępowiny.”
Następnie czekali.
„Boginie narodzin trzymane były razem.
Ninti siedziała licząc miesiące.
Zbliżał się dziesiąty miesiąc rozstrzygnięcia:
Dziesiąty miesiąc nadszedł;
Czas otwarcia łona upłynął. 
Zrozumienie odbiło się na jej twarzy;
Nakryła głowę, wykonała pracę akuszerki.
Opasała się w talii, pobłogosławiła.
Wyciągnęła kształt; forma była żywa.”
Inny tekst o tym samym.
„Ninti […] liczy miesiące […]
Przeznaczonych miesięcy wymienili dziesięć.
Przyszła pani, której ręce otwierają.
[…] otworzyła łono.
Jej twarz rozjaśniła radość.
Głowę miała nakrytą;
[…] uczyniła otwarcie.
To co było w łonie wyszło.”
 
Czyli wynika z powyższego że ciąża była przenoszona i dokonano „cesarskiego cięcia”.
Przejęta bogini wydała okrzyk;
„Stworzyłam!
Moje ręce to zrobiły!”
 

 

 

Tak oto wygląda historia stworzenia rodzaju ludzkiego według mitów sumeryjskich powstałych około 7000 lat temu. Człowiek został stworzony do pracy i posłuszeństwa. Wykorzystywany był  do ciężkich prac na potrzeby pierwszych władców Ziemi (bogów) a w późniejszym czasie do toczenia wojen między bogami. Został stworzony, jak możemy to zrozumieć dopiero współcześnie w XXI wieku tak jakby metodą inżynierii genetycznej i sztucznego zapłodnienia, ale równie w efekcie ciąży przenoszonej i zastosowania tzw. „carskiego cięcia”.
Mity egipskie
Znamy trzy kosmogonie będące w zasadzie różnymi wersjami tego samego zagadnienia czyli stworzenia świata przez słońce z żywiołu symbolizującego Nil (chaos). 
Najstarszą kosmogonię stworzyli kapłani świętego miasta Heliopolis, odwołując się do dziewiątki najważniejszych bogów (tzw. Enneady). Opisuje ona jak z nieokiełznanego żywiołu Nun ( można to rozumieć jako kosmos) wyodrębniło się słońce („samo z siebie”), byt doskonały czczony na przemian w postaci Amona i Re. Amon-Re, przedstawiany był jako skarabeusz toczący kulkę gnoju symbolizującą przemianę, powołał do życia Szu i Tefnut (czyli żywioł suchy i wilgoć), a z nich zrodziły się Nut i Geb (Niebo i Ziemia). Ci ostatni mieli czwórkę (w niektórych wersjach piątkę) dzieci: Izydę, Ozyrysa, Neftydę i Seta. Pokrewieństwo ostatniej grupy bogów tej Eneady często było ustalane różnie i wynika to prawdopodobnie z tego, że w różnych okresach kapłani mogli temat ten z różnych powodów  przedstawiać inaczej. Wraz z narodzinami ostatniej grupy bogów, według legend, rozpoczął się również czas ludzi. A zatem 3 pierwsze pokolenia bogów tej Eneady mają wyraz raczej filozoficzny gdy ostatnie pokolenie żyje jak ludzie, kocha, nienawidzi, walczy o władzę, itd..
Druga, rywalizująca z heliopolitańską kosmogonia, powstała w stolicy XV nomu górno-egipskiego Hermopolis. W niej na odwrót, Słońce było ostatnim w cyklu stworzenia, wyklutym z jaja, którym opiekowały się pary bogów, symbolizujące podstawowe żywioły. 
Trzecia z nich najbardziej zwarta teologicznie, to kosmogonia memficka znana z granitowej płyty ze świątyni boga Ptaha (odpowiednik sumeryjskiego boga Enki) w Memfis (VII wiek p.n.e.). Przechowywana jest obecnie w Brytyjskim muzeum. Posiada zapis informujący, że jest kopią znacznie starszego papirusu. Kosmogonia memficka łączyła obydwa wcześniejsze wątki, przekaz jest jednak znacznie bardziej abstrakcyjny, odnoszący się do myśli i powołującego ją do życia słowa.
W mitach egipskich boginią-matką była Izyda nazywana również Hathor (lub Krowa), która według mitów egipskich również stworzyła człowieka metodą laboratoryjną. Patrz poniższe inskrypcje;
 

 

 

   

 

 Na pierwszej inskrypcji bogini egipska Hathor („Krowa”) modeluje kolejne dziecko człowiecze a na drugiej karmi i opiekuje się ludźmi.

 
Mity greckie
Według Jana Parandowskiego stworzenie człowieka w mitach greckich które przedstawił w książce  „Baśnie, legendy, mity” odbyło się w sposób następujący:
Poniżej dosłowny tekst:
„Podczas boskich zmagań powoli wyłaniał się świat. Jeden z tytanów, Prometeusz, ulepił człowieka z gliny zmieszanej ze łzami, duszę dał mu z iskierki słońca. By człowiek mógł okiełznać przyrodę i przetrwać, Prometeusz przyniósł mu w darze ogień ukradziony bogom. Zeus, by zapobiec mogącej mu zagrozić potędze ludzi, wysłał na świat Pandorę zaopatrzoną w tajemniczą puszkę. Pandora poślubiła brata Prometeusza, Epimeteusza i nie bacząc na przestrogi otworzyła puszkę z posagiem. Wydobyty się z niej na świat nieszczęścia, choroby, cierpienia i smutki. Od tej chwili ludzkość musiała się borykać z własnymi problemami i nie miała sił ważyć się na walkę o tron niebios. Prometeusz nadal chronił stworzony przez siebie gatunek. Podstępnie nakłonił Zeusa, by ludzkość składała bogom w ofierze odpadki ze swojej żywności. Tym wybiegiem przebrał miarę i z rozkazu Zeusa został przykuty na wieczność do skał Kaukazu i skazany na upał. bezruch i cierpienie. Ptaki wyżerały jego wątrobę, ta wciąż odrastała, bólowi nie było więc końca.
By nauczyć ludzkość moresu, Zeus oczyścił świat przez potop, z kataklizmu ocalało tylko dwoje ludzi - Deukalion i Pyrra. Wypełniając słowa przepowiedni rozrzucili oni kości swoich rodziców, z których powstawali nowi, posłuszni bogom ludzie. Świat i ludzkość odrodzili się. Od tej chwili nikt już nie zagrażał jedynowładztwu Zeusa, który wspaniałomyślnie obdzielił rodzeństwo władzą w podległych mu sferach: Posejdona - królestwem wód, mórz i oceanów, Hadesa - krainą umarłych, Hestię - dziedziną życia rodzinnego, Demeter - światem przyrody, a Herę uhonorował rolą swojej małżonki.”
Powyższy tekst koreluje tylko w pewnym zakresie  z tekstami sumeryjskimi i biblijnymi. Można w nich znaleźć:
⦁ Ideę  stworzenia człowieka ze zmieszania  gliny i duszy (iskierki słońca). 
⦁ Ideę Adama i Ewy i spowodowanie przez nią cierpienia na Ziemi (puszka Pandory, zamiast zjedzonego jabłka). 
⦁ Opieka i ochrona ludzi przez Prometeusza tak jak to robił w mitach sumeryjskich współtwórca ludzi bóg Enki.
⦁ Zesłanie potopu przez Zeusa aby zniszczyć nieposłusznych i złych ludzi tak jak to było w potopie z mitów sumeryjskich gdzie bóg Enlil pogniewał się na ludzi i zesłał  na nich potop
⦁ Dwoje ludzi uratowanych w potopie.
⦁ Dary bogom z żywności (ofiarowanie baranka) po potopie.
 
Mity greckie a za nimi rzymskie to opowieści (z lat około 700-0 p.n.e.) ludów Starożytnej Grecji i mają formę baśni tworzonych przez współczesnych temu okresowi ludzi.  Mity te jakby przejęły główne idee mitów sumeryjskich ale obudowały je własną baśniową fabułą.
 
Biblia
Księga Genesis i Księga Rodzaju Biblii powstały na podstawie źródeł bibliotecznych i archiwalnych Babilonu, gdzie przebywali Żydzi podczas pierwszego i drugiego wygnania z Jerozolimy (597 – 538 p.n.e.). W tych bibliotekach i archiwach, na tabliczkach klinowych, znajdowała się cała wiedza sumeryjska, akadyjska i babilońska. W trakcie niewoli babilońskiej naukowcy żydowscy mając dostęp do tej wiedzy stworzyli kilka ksiąg, z których niektóre weszły do kanonu Biblii w tym np. księga Genesis i Rodzaju. W tych księgach zawarto sporo informacji o stworzeniu świata i człowieka. Informacje te korelują z mitami sumeryjskimi, choć w Biblii zastosowano również interpretację tych tekstów i opis tematu odpowiadającą zrozumieniu jego przez ówczesnych twórców ksiąg Biblii.
Według Biblii Bóg stworzył świat w ciągu sześciu dni, po których odpoczął w dniu siódmym. Opis stworzenia świata jest opisem kosmologicznym i wyraża ówczesną wiarę w konstrukcję wszechświata. 
Schemat biblijnego stworzenia świata
⦁ Dzień pierwszy – stworzenie nieba i ziemi. Ziemia była „bezładem i pustkowiem” a niebo określone jest jak bezmiar wód gdzie poruszał się „Duch boży”. W tym dniu Bóg stworzył  światło i oddzielił  go od ciemności.
Uwzględniając współczesną naukę kojarzy mi się to z powstaniem układu słonecznego w bezmiarze kosmosu, tworzenie planet tego układu a w nim planety Ziemi, która w efekcie znalezienia się na orbicie wokół słonecznej funkcjonuje w cyklu dnia (światła) i nocy (ciemności).
⦁ Dzień drugi – stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych.
Gdy niebo i wody odniesiemy do kosmosu to stwierdzenie to może odnieść się do zakończenia tworzenia się układu słonecznego. 
⦁ Dzień trzeci – stworzenie suchego lądu i morza co stworzyło warunki do „wydania roślin zielonych”.
I znowu gdy odnieść to do pierwszych milionów lat powstawania naszej planety Ziemi pasowałoby do powolnego powstawania życia na naszej planecie
⦁ Dzień czwarty – stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd a przez to warunków do oddzielenia światła od ciemności i powstania dnia i nocy.
Tutaj zachwiana jest logika kolejności etapów tworzenia układów gwiezdnych. A poza tym koreluje to zupełnie z zadaniami zrealizowanymi w drugim dniu tworzenia.
⦁ Dzień piąty – stworzenie zwierząt wodnych i latających.
Rozpoczęcie ewolucyjnego rozwoju istot żywych na planecie Ziemi.
⦁ Dzień szósty – stworzenie zwierząt lądowych i człowieka.
Dalszy rozwój ewolucyjny istot żywych to znaczy przede wszystkim zwierząt lądowych. „Niech ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju; bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów! 
Jednak człowieka nie wydała ziemia gdyż „A wreszcie Bóg rzekł: „Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje  ….”  „Stworzył go więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży stworzył, niewiastę i mężczyznę”. Następnie wyposażył człowieka w warunki i umiejętności do życia na Ziemi a zwłaszcza uprawę ziemi czyli rolnictwo. 
Z opisu tworzenia człowieka wysnuwają się dwa spostrzeżenia. A mianowicie odnoście człowieka nie ma zastosowania teoria ewolucji a interwencja bogów którzy stworzyli go na swoje podobieństwo. Działanie bogów gdyż tylko w jednym zdaniu są 3 słowa odnoszące się do bogów a nie boga. W drugim natomiast odniesienie do mężczyzny i kobiety czyli wśród bogów były również boginie.
 
⦁ Dzień siódmy – zaliczenie tego dnia do aktu stworzenia w różnych tekstach biblijnych i ich tłumaczeniach jest inne. Tłumaczenia opierające się na ⦁ Septuagincie (zwłaszcza katolickie) ten dzień traktują wyłącznie jako dzień odpoczynku Boga, uznając dzień szósty jako ostatni. W pozostałych tłumaczeniach dzień siódmy jest dniem ukończenia dzieła stworzenia przez Boga.
 
Drugi opis stworzenia zawarty w Księdze Rodzaju 2,4b-25.
W opisie tym  autor posługuje się językiem obrazowym, a nie pojęciowym Kosmologia jest całkowicie pominięta. Wyeksponowana została natomiast natura człowieka, relacja Bóg – człowiek, zależność płci i stosunek człowieka do przyrody.
Opowiadane to przedstawia zasadniczo trzy elementy opisowe:
Stworzenie ⦁ człowieka – Adama.
[Rdz 2, 7”:"wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą.", o nakazach Bożych i o wężu, który się zbuntował przeciw niemu, o wężu, który pokonał Boga
Stworzenie zwierząt i pierwszej kobiety – Ewy. 
"Przepuścił tedy Pan Bóg twardy sen na Adama, a gdy zasnął wyjął jedno żebro z niego i napełnił ciałem miasto niego. I zbudował Pan Bóg z żebra, które wyjął z Adama, białogłowę, i przywiódł ją do Adama" (Rdz 2, 21-22, Wujek)
⦁ Umieszczenie człowieka w ⦁ Ogrodzie Eden.
.„Potem zasadził Pan Bóg ogród w Edenie, na wschodzie. Tam umieścił człowieka, którego stworzył. I sprawił Pan Bóg, że wyrosło z ziemi wszelkie drzewo przyjemne do oglądania i dobre do jedzenia oraz drzewo życia w środku ogrodu i drzewo poznania dobra i zła.” (1 Moj. 2:8-9)
 
Teoria źródeł
Według teorii źródeł dwa powyższe biblijne opisy stworzenia świata i ludzi wynikają z dwóch różnych tradycji literackich. 
Według tej teorii pierwszy opis pochodzi z tradycji kapłańskiej i powstał najprawdopodobniej w V wieku p.n.e. w Mezopotamii czyli informację pozyskano w Babilonie podczas wygnania Żydów. 
Drugi opis stworzenia pochodzi natomiast z tradycji jahwistycznej i powstał w X wieku p.n.e. na dworze króla Salomona. Istnieją jednak przesłanki, by jego początki również przesuwać dopiero na czas niewoli babilońskiej, na co wskazują zapożyczenia motywu ogrodu Eden z mitologii mezopotamskich wplecione niezależnie od siebie do Ksiąg Rodzaju i Ezechiela.
W Kościele katolickim powyższa teoria źródeł jest akceptowana obecnie jako najprawdopodobniejsza i stanowi podstawę do interpretacji teologicznej.
I faktycznie porównując teksty biblijne i sumeryjskie od razu można spostrzec wiele elementów wspólnych.  
Natomiast teorie stworzenia człowieka w mitach egipskich i greckich noszą w sobie głównie przesłanki lokalnych zdarzeń i wierzeń i zawierają tylko niektóre elementy wspólne z mitami sumeryjskimi. Mity te wydają się raczej baśniami tworzonymi przez autorów, którzy zawarli w nim tylko ogólne idee z mitów sumeryjskich i nałożyli na nie własne wyobrażenia często fantastyczne o powstaniu świata i człowieka. 
Ale i w tej tematyce, odnośnie mitów o stworzeniu człowieka, widać wyraźnie, że prapoczątkiem teorii stworzenia człowieka były najstarsze ze wszystkich mity sumeryjskie. I ciekawym jest to, że w opinii wielu badaczy i naukowców brzmią one najbardziej sensownie i wiarygodnie gdy uwzględni się naukę współczesną. Pozostałe mity wprowadzają główne idee sumeryjskie o stworzeniu ludzi obudowując je własnymi baśniowymi opowiadaniami.
 
Opracowały: Alicja Temler i Danuta Sajur 
Źródła:  Roux G., „Mezopotamia”, Warszawa 2008, Sitchin Z. „Genesis raz jeszcze”, Warszawa 1990 i „Dwunasta planeta”, Warszawa 2011,  , „Jak człowiek stworzył bogów” Jerzego Cepika, Biblia, „Religie Wschodu”- praca zbiorowa, „Wymarłe religie świata” Andrzeja Tokarczyka, „Mity świata – Encyklopedia historii świata”, Vikipedia, platforma internetowa „Nibiru”-„Stworzenie człowieka według Sumerów” i różne inne strony internetowe
 

 ⦁ Marian Bielicki: Zapomniany świat Sumerów, PIW, Warszawa 1966, s. 205-207.

 ⦁ Krystyna Łyczkowska, Krystyna Szarzyńska, Mitologia Mezopotamii, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa           1981, s. 77, 159-162.
 ⦁ Krystyna Szarzyńska: Mity sumeryjskie, Wydawnictwo Agade, Warszawa 2000, s. 132-140.
   
 

 

2.1.8 Starożytni kosmici - ANUNNAKI.

Mity sumeryjskie

Anunnaki również nazywani: Anunaki, Anunna, Anunnaku, Ananaki, są grupą bogów i bogiń Panteonu sumeryjskiego wyznawanego w starożytnej Mezopotamii i występowali w kulturze Sumerów, Akkadu, Assyri , Babilonu, Hurru, Hattii oraz w mitach egipskich, greckich i rzymskich. Słowo to pochodzi od imienia najważniejszego boga sumeryjskiego Panteonu ANU i znaczy „potomkowie Anu”. Anunnaki zamiennie byli nazywani Nefilim, czyli „tymi, którzy przybyli z nieba”. Nazwa ta występuje w eposie o Gilgameszu, w eposie o potopie „Astra Hasis”, w eposie o stworzeniu świata „Enuma Elish” i na bardzo wielu innych tabliczkach klinowych

W starożytnych czasach giganci stąpali po ziemi, a wśród Sumerów mieszkali ich bogowie Anunnaki (nazwa ta i jej odpowiednik Nefilim występuję na stronach Biblii), którzy stworzyli człowieka. To były istoty z kosmosu, które mieszkały na Ziemi i rządziły ludźmi. Te historie zapisane są na glinianych tabliczkach Bliskiego Wschodu. Anunnaki mieli stworzyć a następnie ulepszać populację ludzi a potem wykorzystywać ich jak niewolników do najcięższych pac. Sumerowie uzyskali od nich pomoc w wielu dziedzinach. Rozwój Sumeru w tamtym czasie był nadspodziewanie szybki i miał wpływ na późniejsze dzieje ludzkości.

Irak, 10.04.2003 r. - trzy tygodnie po rozpoczęciu operacji ,,Iracka Wolność" amerykańscy żołnierze wkroczyli do Bagdadu by zaprowadzić porządek i spokój w ogarniętym zamieszkami kraju. Niestety nie zapobiegli plądrowaniu muzeów, niszczeniu zabytków i artefaktów. Złodzieje ukradli z Muzeum Narodowego w Bagdadzie niezliczone zabytki m. innymi tabliczki klinowe z czasów Sumerów. Zapisano w nich wszystko, w tym genealogię bogów sumeryjskich, wojny bogów, opowieści o Potopie i historię ludzi i bogów urzędujących na Ziemi, itd..

Nazwa Mezopotamia znaczy międzyrzecze. Grecy nazywali tak krainę między Tygrysem a Eufratem czyli dzisiejszy Irak. Tu rozwinęły się wielkie pierwsze cywilizacje i ich kultury. Najstarszą cywilizacją była cywilizacja Sumeru, potem Imperium Akadyjskie założone przez króla Sargona Wielkiego, Babilonia i Asyria a dalej na północ kraj Hurri i Hatti.

Początek kultury Sumerów datuje się na 5000 – 6000 lat p.n.e.. Posługiwali sie oni pismem klinowym. Odczytanie tego pisma stało się możliwe dopiero po odkryciu tysięcy tabliczek w ruinach asyryjskiego pałacu w Niniwie w 1843 r.. To był pierwszy namacalny dowód istnienia starożytności sprzed tysięcy lat. Niniwa (akad. Ninūa) to starożytne miasto w północnej Mezopotamii, leżące nad wschodnim, lewym brzegiem Tygrysu; jedna ze stolic dawnej Asyrii.

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Niniwy datuje się na VI tysiąclecie p.n.e., a w III tysiącleciu p.n.e. istniało już w tym miejscu dość znaczne jak na tamte czasy miasto, znane jako miejsce kultu bogini wojny i miłości Innany/Isztar. Niniwa stała się szerzej znana dzięki archeologicznym pracom wykopaliskowym prowadzonym w latach 1847 - 1851 przez Austena H. Layarda. Odkryto tam bogate znaleziska architektoniczne: 12 km murów obronnych, pałace królewskie (Sanheriba i Aszurbanipala), liczne przykłady sztuki asyryjskiej oraz bibliotekę Aszurbanipala – bogaty zbiór około 30 000 tekstów zapisanych pismem klinowym na glinianych tabliczkach, które pozwoliły lepiej poznać historię całej Mezopotamii. Zainspirowany tymi tabliczkami G. Smith prowadził wykopaliska w latach 1873–1874, koncentrując się na odnalezieniu dalszych części odczytanych przez siebie tekstów, m.in. eposu o Gilgameszu. W toku prac znaleziono dalsze brakujące fragmenty sławnego dzisiaj eposu. W latach 1927–1932 na terenie Niniwy prowadził wykopaliska R.C. Thompson, który odkopał pozostałości świątyń Nabu i Innany/Isztar. W 1954 r. odkopano bramę prowadzącą do arsenału Sanheriba. Z kolei w latach 1965-1984 Irakijczycy prowadzili na szeroką skalę prace wykopaliskowe i rekonstrukcyjne, odtwarzając m.in. część północno-zachodniego muru i znajdujących się tam bram (wtedy też zauważono ślady intensywnych walk z 612 r. p.n.e.). Obecnie prace wykopaliskowe i rekonstrukcyjne trwają nadal, znacznie jednakże utrudnione przez sytuację polityczną w regionie.

Wkrótce potem archeologowie odkryli stolicę Sumeru Ur, miejsce urodzin biblijnego Abrahama. Tu też było mnóstwo glinianych tabliczek we wspaniałej środkowej świątyni. Ur zostało zniszczone w wyniku przejścia przez Sumer tzw. „złego wiatru”, jak twierdzą współcześni naukowcy a działo się to w roku 2025 p.n.e.. Badacze i tłumacze uważają, że na tych tabliczkach także zapisano dzieje nie tylko cywilizacji Sumeru lecz także rasy boskiej Anunnaków, czyli książęcą rasę boską, która przybyła z nieba.

Z tabliczek tych wysnuwa się obraz istniejących wówczas jakby żywych bogów w tym wyższych bogów w niebie i niższych, którzy mieszkali na Ziemi. Według Sumerów najważniejsi byli żyjący w niebie Anunnaki, których Sumerowie uważali za humanoidalne byty duchowe, które mogły przyjmować ludzki kształt. Przybyli na Ziemię by przynieść wiedzę i by pozyskać pewne surowce. Na odnalezionych tabliczkach opisano szczegółowo jak przez wieki żyli, jak ogromną mieli wiedzę i jak władali całym ,,światem”. Na tabliczkach tych między innymi opisano jak stworzyli człowieka i historię Potopu (identyczną jak w Biblii).

Na siedmiu z nich , pt.” Enuma Elish” opisano stworzenie świata, a konkretnie, jak niektórzy uważają, nasz układ słoneczny i jego powstanie. W opisie tym planety są opisane jakby byli bogami. Zresztą każdy z bogów znajdujących się w Panteonie sumeryjskim miał przypisaną konkretną planetę układ słonecznego. Nazwy tych planet, umieszczone na tamtych tabliczkach, są aktualne do dzisiaj.

Na innych np. opisano historię boga Marduka, który z krwi boga Kingu (Księżyc) zmieszanej z gliną stworzył pierwszych ludzi. Tekst ten powstał po 2000 r. p.n.e. i jest jednym z przykładów działalności uzurpatorskiej Marduka. Albowiem należy zwrócić uwagę, że według mitów Bliskiego Wschodu gdy Marduk objął władzę w Panteonie bogów sumeryjskich pozmieniał wiele tekstów tabliczek klinowych i na różnych reliktach, wprowadzając w nich swoje imię.

Teksty tabliczek przekazują informację, że bogowie przybyli na Ziemię bo potrzebowali złota do rozpylenia go w uszkodzonej atmosferze swojej planety Nibiru. Złoto to wydobywali między innymi w kopalniach południowej Afryki. Jednak gdy stwierdzili jak trudne jest wydobywanie złota postanowili stworzyć do tej pracy niewolników. Jak opisano szczegółowo na wielu tabliczkach potrzebowali oni posłusznych pracowników do wydobywania złota w kopalniach ale będących w stanie rozmnażać się. Mając wśród siebie boga naukowca Enki i lekarkę Ninursag/Ninti (jego siostrę przyrodnią) postanowili sami stworzyć takiego pracownika. Po wielu próbach wreszcie udało się to im. A mianowicie w końcu pobrali oni od żyjącej na Ziemi człekokształtnej istoty płci żeńskiej jajeczko a od męskiego Anunnaki coś co nazwali „esencją życia”. Po zmieszaniu jajeczka i esencji w laboratorium (stworzenie zarodka?) wprowadzili tę mieszaninę w ciała 14 bogiń płodności (7 męskich i 7 żeńskich zarodków). Po 10 miesiącach ciąży (przenoszona?), stwierdzili, że „przekroczony jest termin” i postanowili wyjąc z ciał bogiń nowe istoty żywe (carskie cięcie?). Nasi przodkowie otrzymali więc DNA od Anunnaków i zostali stworzeni jako istoty myślące, które „pokochały seks” i byli w stanie rozmnażać się.

Na tabliczkach opisani są również inni bogowie o nazwie Igigi, odpowiadający za transport z Ziemi do nieba, jako osoby długo żyjące.

Czy to wszystko było możliwe czy te teksty to są bajki, czy noszą w sobie treści opisujące faktyczne zdarzenia? Ale jak mogły się znaleźć w tych tekstach powyższe treści opisane przez starożytnego człowieka? Skąd ono tym wiedział? A jeśli oni przybyli naprawdę z innej planety?

Odpowiedź na te pytania spróbował odnaleźć Zacharia Sitchin w swoich książkach. Wysnuł on rewolucyjną teorię dotyczącą Anunnaki. Przez 30 lat badał on sumeryjskie teksty klinowe i to on zasugerował, że ,,bogowie" Sumerów byli kosmitami, którzy 450 000 lat temu wylądowali w Mezopotamii. To oni stworzyli populację człowieka aby potem doprowadzi

do jego upadku niszcząc życie na ziemi za pomocą wielkiego Potopu. Uważał ich za „kosmitów” z planety Nibiru, nieznanej w naszym układzie słonecznym, wchodzącej w nasz układ słoneczny co 3600 lat. O planecie Nibiru jest wiele tekstów na ogromnej liczbie tabliczek klinowych. Około roku 2000 p.n.e. jak mówią mity, gdy bóg Marduk stanął na czele sumeryjskiego Panteonu w wielu tekstach zamieniono nazwę Nibiru na Marduk.

Z. Sitchin uważa, że faktyczną informację o Anunnakach można znaleźć w szczątkach sumeryjskiej królowej Puabi odnalezionych w grobach królewskich, które archeologowie z Brytyjczykiem Leonardem Woolley odkryli w mieście Ur w Iraku w1927 r..

W jej grobie znalezione niewyobrażalnie precyzyjne i doskonale wykonane przedmioty i biżuterię ze złota i lapis lazuri. Według tabliczek Puabi była boginią gdyż przy jej imieniu występowało słowa „NIN” i "ERESH” które były przypisane tylko boginiom i znaczyło „Pani”. A samo imię Puabi znaczy w języku akadyjskim „Słowo mojego ojca”. Właściciele tej mumii, jak dotąd nie zgodzili się na badanie genetyczne szczątków tej królowej-bogini.

 

 

 

 


Biżuteria Puabi w Brytyjskim muzeum

Naukowców zaskoczyła wielka czaszka królowej przypominająca wizerunki egipskich faraonów lub peruwiańskie mumie. Ponoć to ta czaszka też dowodzi o pozaziemskim pochodzeniu człowieka. Puabi była niewielkiego wzrostu, mierzyła około 5 stóp czyli około 150 cm..

Współczesna nauka z jej zdolnością do czynienia genetycznych porównań ma dziś niezwykłą szansę do przebadania starożytnych pozostałości. Zatem może Sitchin wcale się nie myli? Czemu tego nie sprawdzić.

Faktem jest, że Sitchin, którego teorie są nieuznawane przez klasycznych naukowców, a czytane przez przeogromną rzeszę ludzi na cały świecie, uważany jest za człowieka, który „zdemitologizował mitologię sumeryjską”, i udowodnił, że wszystkie ziemskie religie i kultury wyrastają z jednego źródła, czyli z mitów sumeryjskich.  


Wykopaliska grobów królewskich w Ur

 A zatem czy Anunnaki to postacie historyczne czy bajki z mitów sumeryjskich? Odpowiedź znajdziemy w opowieści biblijnej o Nefilim (lV rozdział Księgi Rodzajów), która powiada, że Nefilim byli dziećmi synów Bożych i człowieczych córek oraz stanowili nadludzką, wysoką rasą, nazwaną przez Biblię olbrzymami. Nefilim nazywają również gigantów ponieważ byli wysocy i dysponowali ogromną siłą oraz wiedzą, której część przekazali ludziom. Również w Księdze Henocha opisani są strażnicy aniołów, którzy zstąpili z nieba i współżyli z ziemskimi kobietami. Te biblijne opowieści są podobne do mitów o Anunnakach i we wszystkich kulturach - rzymskiej, greckiej, hinduskiej aż po Majów znajdziemy opisy podobnych istot.

Jeśli naprawdę istnieli dlaczego nie zachowały się dowody ich obecności, dlaczego zniknęli i zostali zapomniani? Naukowcy szukają wyjaśnienia tego w legendzie o Potopie. W odkopanym dawnym mieście Sumeru, Shuruppak (Irak 1931 r.), o którym jest również ogromna ilość tekstów na tabliczkach znaleziono dowody osadowe w ruinach miasta Ur, po powodzi sprzed 2900 lat. Okazało się że faktycznie musiała być na tych terenach jakaś powódź, ale na znacznie mniejszą skalę niż ogólnoświatowy Potop, czyli były to ślady lokalnej ogromnej powodzi. W sumeryjskiej liście królów panowanie pierwszej grupy królów-bogów liczone jest w sarach a sara miała 3600 lat. Królów pierwszej grupy było 8 i razem rządzili 241 200 lat. Potem jak podaje ta lista był Potop i po wyschnięciu Ziemi po Potopie następne królestwo powstało w Kisz a jego królowie rządzi po kilkaset lat. Później królestwa przechodziło do innych miast Sumeru a ich królowie rządzili coraz krócej lat aż doszli do współczesnych lat rządzenia.

Jest już naukowo udowodnione, że historia o Arce Noego nie powstała w kulturze hebrajskiej . Pierwszymi tekstami opisującymi ogólnoświatowy Potop znajdujemy właśnie na sumeryjskich tabliczkach klinowych, a później akadyjskich. W tekstach sumeryjskich znajdujemy starą historię o Ziusudrze, który zbudował arkę i ocalił cześć swojej rodziny przed Potopem. Wielu uważa, że biblijna opowieść o Potopie jest oparta na sumeryjskim micie i jest jego kopią. Powodem biblijnego Potopu były grzechy ludzkości. Natomiast według sumeryjskich mitów Potop zesłał bóg Enlil bo drażnili go hałaśliwi i niedoskonali ludzie, którzy zostali przez nich samych stworzeni.

Temat Anunnaków można dalej ciągnąć przedstawiając szereg następnych dowodów z tabliczek klinowych. Ale wielu naukowców nie potrafi się przemóc aby traktować mity sumeryjskie opisujące Anunnaków jako opisy zdarzeń historycznych. Niemniej na podstawie tych mitów opisujących wiele zdarzeń i miejscowości odkopano 13 najstarszych miast sumeryjskich, odnaleziono wiele reliktów, tekstów pisanych, budowli, świątyń, itd. Wyjawia się nam obraz istniejącej pierwszej cywilizacji potwierdzonej fizycznymi dowodami. A więc mity sumeryjskie to są bajki czy jednak prezentują dawną rzeczywistość? Natomiast mity innych kultur w tym również greckie i rzymskie wydają się być bajkami powstałymi na bazie mitów sumeryjskich.

 

Na podstawie; Vikipedii, „Na ziemi byli kiedyś giganci” Z. Sitchina, filmów na ten temat na Youtub’ie.

Opracowała: Krystyna Rogalska

 


 

2.1.9 Walki o władzę w Panteonie bogów według mitów starożytnego Sumeru.

W wierzeniach starożytnych Sumerów najwyższym bogiem był Anu przebywający w niebie. Na Ziemi rządy w jego imieniu sprawowały jego dzieci, synowie Enlil i Enki oraz dalsi potomkowie Enlila (pierwszy po Anu), według ustalonej hierarchii i kolejności jaka została ustalona w sumeryjskim Panteonie. Według wierzeń byli to żywi bogowie, fizycznie obecni w świecie ludzi. W Panteonie było 12 bogów i bogiń i każde z nich miało swoje świątynie i swoich wyznawców. Co 2160 lat zgodnie ze zmianą znaku zodiaku na niebie zmieniała się supremacja któregoś boga nad pozostałymi bogami Panteonu.

Koniec zodiakalnej ery Byka (4320-2160 r. p.n.e.) - kiedy to przewodnictwo nad Panteonem miał Enlil i początki ery Barana (2160-0 r. p.n.e.) - czas przewodniczenia Marduka w imieniu Enki, to okres wojen między klanami (potomkami) bogów Enki i Enlila, szczególnie w rejonie styku trzech regionów przydzielonym synom Noego po Potopie.

Bogowie ci walczyli między sobą o dostęp i panowanie nad wydzielonym czwartym regionem (półwysep Synaj), który to region bogowie zarezerwowali dla siebie, bo znajdowało się tam „miejsce gdzie wielcy wznoszą się do nieba” czyli jakby port kosmiczny, punkt dowodzenia Anunnaków (tak nazywano inaczej bogów Panteonu sumeryjskiego) i miejsce łączności tych bogów z najwyższym bogiem Anu.

Około 2000 r. p.n.e., region nad morzem Śródziemnomorskim czyli region syna Noego, Sama, zamieszkiwali w większości Fenicjanie a swój kraj nazywali Kanaanem (obecnie tereny Libii, Syrii, Izraela).W Kanaanie wyznawany był głównie kult sumeryjskiego boga Nannara/Sina oraz Isztura/Adada , synów Enlila i innych bogów z gałęzi boga Enlila. Oczywiście występowali tutaj pod innymi nazwami. Po latach rozkwitu i panowania Sumeru (już około 4000 lat p.n.e.) zaczął się pomału okres jego upadku. Poparcie dla wyznawców boga Enlila i jego potomków spada a rośnie status syna boga Enki, Marduka, którego kult jako boga Re wyznawany był też w Egipcie.

W końcu XXI wieku p.n.e. rosną zamieszki na tle religijnym w Sumerze i Kanaanie. Marduk niecierpliwi się i czeka kiedy nadejdzie zodiakalna era Barana i obejmie on supremacje na pozostałymi bogami Panteonu sumeryjskiego. Zwrócić należy uwagę na to, że w Panteonie sumeryjskim Marduka nie było, był tylko jego ojciec Enki i dlatego postanawia on wejść do niego nawet siłą. Dlatego opuszcza fizycznie Egipt, stając się tam Amonem-Re (bogiem niewidzialnym) i udaje się do Babilonu żądając wejścia do Panteonu. Jednak bóg Ninurta (syn boga Enlila i jego następca) uświadamia mu, że jego czas jeszcze nie nadszedł, gdyż zachodzi zjawisko precesji (opóźnianie) ruchu Ziemi wokół Słońca kumulujące się do 1 stopnia z 360 co 72 lata. Ninurta buduje nawet w Lagasz nowy zikkurat-światynię planetarium zorientowaną wg konstelacji zodiakalnych, aby ludzkość wiedziała, że żyje wciąż w zodiakalnej erze Byka, a era Barana jeszcze nie nadeszła.

Marduk nie wraca jednak do Egiptu, a nadejście swego czasu oczekuje w Harranie w kraju Hatti. Jednocześnie stara się pozyskać jak najwięcej wyznawców w krajach będących przedmiotem rywalizacji to znaczy w krajach gdzie wyznawany jest kult bogów sumeryjskich. Syn Marduka, Nabu, który wspiera ojca w walce o supremację w Panteonie sumeryjskim, podbija ziemie w zachodniej Azji (Kanaan, Moab) i szerzy tam kult Marduka. Toczą się tam tak zwane wojny królów. Pozostawanie Marduka w pobliżu powoduje przeniesienie stolicy z Babilonu do Ur - miejsca kultu boga Sina.

Wszystko to dzieje się w Sumerze w czasach III dynastii z Ur, która obejmuje rządy 5 następujących królów:

Ur-Nammu (2113-2097 r. p.n.e.)

Szlugi (2096-2048 r. p.n.e.)

 

Amar-Suen (2047-2038 r. p.n.e.)

 

Shu-Suen (2037-2030 r. p.n.e.)

 

Ibbi-Suen (2029-2005 r. p.n.e.)

Bóg Enlil powierza ziemie Sumeru swojemu synowi bogu księżyca Nannar/Sinowi a sam opuszcza Sumer. Widząc, że jego czas panowania na Panteonem dobiega końca szuka nowego miejsca na budowę „miejsca wznoszenia wielkich” (portu kosmicznego?) i udaje się do Ameryki.

I w tym czasie na kartach historii pojawia się znany z Biblii Abraham-patriarcha hebrajski, uczestnik głównych wydarzeń międzynarodowych wojen królów. Miejsca wymienione w Biblii, z którymi związany jest Abraham - Ur, Harran, Egipt, Kanaan, Jerozolima, Synaj, Sodoma i Gomora były pierwszoplanowe dla bogów i ludzi.

Abraham urodził się w 2123 r. p.n.e. (można to ustalić na podstawie Biblii i różnych odniesień historycznych) w Sumerze w mieście Nippur z ojca Terracha, kapłana-astronoma boga księżyca Sina. Jako 10-latek wraz z ojcem przybywa do Ur (stolicy Sumeru), które było centrum religijnym Sumeru.

W 2095 r. p.n.e. ginie w bitwie założyciel nowej, III dynastii z Ur, król Ur-Nammu. Ludzie uznali jego śmierć jako karę za zdradę boga Enlila. Osłabiło to potęgę boga Sina.

Po śmierci Ur-Nammu na tron wstępuje jego syn Szlugi, wydatnie wspierany przez boginię miłości i wojny Isztar/Inannę, wnuczkę Enlila z syna Sina.

W tym czasie kapłan Terrach wraz z rodziną opuszcza Ur i jedzie do Harranu w kraju Haiti. Tu rządzi (wyznawany jest jego kult) bóg Sin i bóg słońca Szamasz, jego syn. Ciągle toczą się wojenne potyczki o to by na terenach objętych kultem boga Nannara/Sina nie szerzył się kult boga Marduka/Re co doprowadza do pierwszej wojny królów w 2055 r. p.n.e., odnotowanej na wielu tabliczkach klinowych i w tak zwanych „Kronikach Królewskich” królów III dynastii z Ur.

Jak jest napisane w tabliczkach klinowych, po Potopie coraz bardziej zacierała się różnica między bogami i ludźmi. Bogowie współżyją z ziemianami. Rodzą się półbogowie i herosi. Bogowie nie walczą już ze sobą bezpośrednio. Jak pisze Biblia, wojny religijne prowadzą ich wyznawcy - „na rozkaz boga”, „w imię mojego boga”, itd.. Skala konfliktów coraz bardziej powiększa się, bo walczą już ze sobą wyznawcy nie tylko pierwszych bogów a również ich potomków – czyli ich dzieci i wnuków.

W 2048 r. p.n.e. umiera król Sumeru, Szulgi i na tron wstępuje jego syn Amar- Suen (biblijny Amrafel). Gdy w Harranie pojawia się bóg Marduk, Abraham zostaje wysłany przez boga (Biblia nie podaje jakiego boga, ale wiadomo, że Abraham z ojcem przybywali w Harranie, przy największej świątyni boga Sina, która jednak została przejęta na jakiś czas przez boga Marduka. Abraham z całą rodziną, dobytkiem i jeźdźcami, którzy mieli go bronić, opuszcza Harran i przenosi się na południe Kanaanu a potem przez pustynię Negew do Egiptu. W Egipcie pozostaje 5 lat (Księga Jubileuszy-etiopski odpowiednik Księgi Rodzaju, apokryf do Starego Testamentu). Wówczas to w Egipcie po upadku Starego Państwa jest okres przejściowy i toczą się walki religijne pomiędzy północą Egiptu (Memfis) i Tebami. W Tebach szerzy się kult boga Re/Marduka. Tebańscy książęta z Mentuhotepem I (założycielem XI dynastii faraonów) dążą do pokonania północnej opozycji i zajęciu Memfis, miasta gdzie panuje kult boga Ozyrysa. W tym czasie kiedy Abraham pojawia się w Egipcie rządzi faraon Intef III, a następnie jego syn Mentuhotep II (2046-1995r.p.n.e.) - przywódca książąt tebańskich, który w tym czasie pokonuje północną opozycję i jednoczy Górny i Dolny Egipt. Powstaje Średnie Państwo. Stolica Egiptu zostaje przeniesiona do Teb, a lokalne bóstwo Re staje się głównym bogiem Egiptu Re-Amonem ze świątynią w Karnaku. I to wówczas przyjeżdża Abraham i przez 5 lat jest goszczony przez faraona, wyznającego boga Re/Amona/Marduka.

W 2042 r. p.n.e. Abraham opuszcza Egipt i zatrzymuje się na pustyni Negew. Dysponuje znacznie większym majątkiem, stadami owiec i doborowymi jeźdźcami, których otrzymał od faraona. W 2041 r. p.n.e. znajduje się w samym centrum tak zwanej drugiej wojny 5 królów Zachodu i 4-rech królów Wschodu (opisanej w Biblii). Królowie Wschodu (reprezentują Sumer) oburzeni na ekspansję kultu Marduka na terenach zachodniej Azji czyli Kanaanu, pod wodzą następnego króla sumeryjskiego Amar-Suena (kierowanego przez boginię Inannę) tworzą ekspedycję militarną nacelowaną na Kanaan i półwysep Synaj do „miejsca, gdzie wznoszą się wielcy do nieba”. Jednak zmieniają kierunek ekspansji, gdyż wejście na półwysep Synaj blokują im jeźdźcy Abrahama. Dochodzi do bitwy w dolinie Sear na południu od morza Martwego. Królowie Wschodu przegrywają i wycofują się, ale porywają ze sobą Lota, bratanka Abrahama. Abraham goni ich ze swoim wojskiem i odbija bratanka koło Damaszku. Nie wraca jednak do Sumeru. Do końca życia zostaje w Kanaanie i chyba rozszerza tam kult Marduka.

Po przegranej bitwie królów na tronie w Ur zasiada brat króla Amar-Suena, Shu-Suen, który rządzi 7 lat. Jest świadkiem upadku koalicji królów sumeryjskich. Widząc, że imperium sumeryjskie powoli wygasa zaczyna szukać pomocy u najwyższych pierwszych bogów, nawet u konkurenta Enlila, boga naukowca Enki z Eridu, ponieważ bóg Enlil i Ninurta są wówczas w Sumerze nieobecni.

Era Byka powoli się kończy i Enlil buduje alternatywne „miejsce gdzie wznoszą się wielcy” (miejsce do lądowania - port kosmiczny?) w Peru. Pomimo nieobecności boga Enlila król Shu-Suen zaczyna na szeroką skalę odbudowywać jego świątynię w Nippur licząc na jego powrót. Tym bardziej, że w Nippur jest cały czas obecna żona Enlila Nihil. Miała ona broń, która ”promieniowaniem powala, której straszliwy błysk sięga nieba”.

W 2029 r. p.n.e. na tronie Sumeru zasiada Ibbi-Suen, ostatni król III dynastii z Ur. Stała nieobecność najwyższych bogów Sumeru Enlila i Ninurty i przegrana wojna sumeryjskich królów powoduje rozluźnienie kontroli, coraz mniejszą liczbę ich wyznawców i upadek gospodarki Sumeru. Przestają przychodzić oświadczenia lojalności i poparcia. Zanika handel. W świątyniach Nippur i Ur pozostają tylko drugoplanowi bogowie i w 2024 r. p.n.e. przestają napływać wszelkie dary. Ostatni król Ibbi-Suen nie daje sobie rady i w szóstym roku jego rządów (nieszczęsnym roku 2024 p.n.e.) wrogowie z Zachodu wkroczyli do Sumeru i nie napotykając oporu szybko weszli do wnętrza kraju biorąc jedna po drugiej wielkie warownie.

Jak jest napisane na wielu tabliczkach klinowych, zebranych w zborze „Lamenty”, armią dowodził Nabu syn boga Marduka. Zniszczono wówczas świątynię boga Sina w Ur, co było strasznym świętokradztwem w rozumieniu pozostałych najważniejszych bogów Enlilitów – Enlila, Sina, Ninurty, Szamasza, Inanny i Nergala (ten był synem Enki ale jednocześnie zięciem Sina).

Natomiast bóg Marduk po raz drugi wraca do Babilonu i dokonuje samo-koronacji, ale gdy walki przenoszą się do centralnej Mezopotamii przebywa w Harranie. Armia Nabu zdobywa Nippur i Babilon i bezcześci święte ziemie Enlila. Jest też zapis w tabliczkach, że bezpośredniego zbezczeszczenia dopuścił się Nergal, a bóg Ninurta zwalił winę na Nabu i Marduka. Na posiedzenie rady wojennej bogów przybywa w końcu Enlil przerażony ogromem konfliktu. Bogowie wzajemnie obwiniają się. Nabu twierdzi, że świątynię w Babilonie zbezcześcił Ninurta z Nergalem. Sam oskarżony jest o zbezczeszczenie Ur. Bóg Enlil domaga się zemsty na Marduku i Nabu, który nie okazuje mu należnego szacunku. Wszystko skupia się na Nergalu, który staje po stronie Enlila. W rezultacie Nergal i Ninurta postanawiają walczyć z Nabu i Mardukiem i użyć „straszliwych broni” ukrytych gdzieś pod ziemią w Afryce. Po głosowaniu i akceptacji najwyższego boga Anu (który jest w niebie, ale cały czas ma kontakt z bogami Panteonu sumeryjskiego na Ziemi), który jednak zaznacza, że „ani bogowie ani ludzie nie mogą ponieść szkody” , Nergal wydobywa tą broń. Ma zniszczyć „ nieposłuszne miasta Kanaanu w tym Sodomę i Gomorę, siedzibę Nabu w Borsipie i „miejsce wznoszenia bogów” na Synaju aby nie dostało się w ręce Marduka. Rozpętało się prawdziwe piekło. Zniszczono tą bronią kilka miast w Kanaanie oraz „miejsce wznoszenia wielkich” na Synaju. Ubocznym nieprzewidzianym i strasznym skutkiem tych zdarzeń był „zły wiatr”- chmura pyłowa, którą wiatr skierował od półwyspu Synaj w kierunku południowo-wschodniego Sumeru. W ciągu kilku dni w strasznych męczarniach zginęli wszyscy ludzie i zwierzęta Sumeru i na 100 lat życie Sumeru zamarło. Tragedię tę opisują tabliczki klinowe zestawione w zbiorach p.t.”Lamenty”. Właśnie w 2024 r. p.n.e. dobiegł końca okres pobytu Marduka w Harranie. Minęło 72 lata odkąd opuścił Babilon, aby oczekiwać swojej ery. Era Barana nadeszła więc dosłownie z wielkim hukiem.

Od tej pory listy gwiazdozbiorów zaczynają się od Barana, a nie jak w Sumerze od Byka. Marduk został przewodniczącym zgromadzenia bogów sumeryjskich z siedzibą w Babilonie, gdzie pozostawał aż do około 400 r. p.n.e.. Na tych terenach rozszerzał się jego kult ale również kult jego syna Nabu. Przypomnieć należy, że według mitów sumeryjskich Nabu nie był bogiem czystej krwi boskiej gdyż jego matka była ziemianką, córką arcykapłana.

Sumer upadł, ale osiągnięcia jego cywilizacji istnieją do dzisiaj: 12-miesięczny kalendarz, system sześćdziesiątkowy (zegarek), wiedza astronomiczna o niebie, religia oparta na panteonie bogów, którzy przybyli z nieba, boska hierarchia, zodiak, opowieści o stworzeniu przez nich człowieka, o Potopie, itd. W astronomii zachowano sumeryjską terminologię, orbitalne nazwy planet. Ogólnie spuścizna Sumeru pozostawiła swój ślad w nauce, technologii, sztuce, literaturze, gospodarce, rolnictwie, ekonomi, edukacji, kapłaństwie, itd. Na niej rozwijały się inne kultury.

 

Na podstawie: „Wojny bogów i ludzi”, „U kresu czasów” Zacharii Sitchina, Biblia, tabliczki klinowe ze zbioru „Lamenty”

Opracowała: Elżbieta Stachurska

 

 


  
 
Galeria Mapa strony Kontakt Początek strony 02297858 Panel administracyjny
© 2011 Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku
Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.