Spotkanie edukacyjne Ankara (Turcja)

Program of the meeting

1. International Educational Meeting for Educators

2. Coordinators Meeting

Ankara (TURCJA)  14-19 March, 2022 

Program spotkania  w ramach projektu CHEST ( PL)

„Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze jest siłą i skarbem Europy” -

1. Międzynarodowe spotkanie edukacyjne dla edukatorów -

2. Spotkanie koordynatorów projektów z poszczególnych krajów

Ankara; TURCJA; 14-19 marca 2022

 Ad 1/

Dzień  12.03.2002, sobota i 13.03.2022, niedziela przyjazdy

Zespół UTW Linie lotnicze Turkish Airlines

Przyjazd  12.03.2022         09.15 Warszawa – 17.00 Ankara Esenboga

Zespół BITE

Numer lotu 12.03.2022      20.45 Wilno (VNO) – 00.20 +1 Stambuł (IST)

13.03.2022           02.00 Stambuł (IST) – 03.05 +1 Ankara (ESB)

Zespół USRM

Linie lotnicze Turkish Airlines      Numer lotu TK2178

Przyjazd 13.03.2022         19.00 IST – 20.00 ANK

Notatka:     11.03.2022, piątek      K1756 11.20 LIŚ – 19.10 IST     Dwie noce w Istanbul Royal Hotel

Praktyczne ustalenia

Hotel Cinna

UTW: 12-20.03.2022, 8 lub 9 nocy, 10 osób

BITE i USRM: 13-20.03.2022, 7 nocy, 6 osób

https://www.hotelcinnah.com/en

Dzień 1 – 14 marca 2022 (poniedziałek)  Miejsce: Zubeyde Hanim Social Facility

09.30-09.45 Autobus z hotelu do miejsca

10.00-11.00 Powitanie i oficjalne otwarcie

Przegląd

Program spotkania

Przedmioty edukacyjne: podsumowanie

11.00-11.30 Przerwa kawowa

11.30-12.30 Prezentacje (Hakki Bilgen)

- Sztuka Miniatury

- Wieczór henny

12.30-13.00 Autobus na Stare Miasto

13.00-14.15 Obiad: Beyler Sofrasi (1)

14.15-14.30 Spacer do warsztatu (2)

14.30-16.30 Warsztaty: Sztuka miniatur

- Pani Ayse Uysal, artystka/wykładowca

- Uczestnicy namalują własną miniaturę: Miniaturowe kartki zostały już narysowane czarnym długopisem.

- Warsztaty w Kawiarni

16.30-18.30 Czas wolny

(Lub autobusem do hotelu, niełatwo w godzinach szczytu)

19.00 (18.30) Kolacja: Dom Nazende (3)

- tradycyjny rytuał przed ślubem

- uroczystość ostatniego dnia Panny Młodej przed opuszczeniem domu rodziców

Dzień 2 - 15 marca 2022 (wtorek)  Miejsce: Zubeyde Hanim Social Facility

09.30-09.45 Autobus z hotelu do miejsca

10.00-10.45 Historia architektury Ankary

- prof. dr Burcu Erciyas

10.45-11.15 Przerwa kawowa

11.15-12.00 Historia architektury Ankara

- prof. dr Burcu Erciyas

12.00-12.30 Prezentacje UTW

- Pierwsze turecko-polskie stosunki dyplomatyczne (Greta Halina Ellmers)

- Najstarsze freski Matki Bożej w Hagia Sophia (Danuta Sajur)

12.30-13.00 Prezentacje BITES

- Połączenia między Turcją a Litwą

13.00-14.30 Obiad na miejscu

14.30-15.00 Prezentacje USRM (w razie potrzeby)

15.00-16.00 Prezentacje GDA (Hakki Bilgen)

- Sport i Gry i Straszny Turk

- Karol Bonkowski

- Wilki

- Karagoz

16.00-16.30 CHEST internetowa baza danych i strona internetowa

16.30-16.45 Autobus z miejsca do hotelu

16.15-19.00 Czas wolny

19.00-19.15 Spacer do restauracji

19.15 Kolacja: Manolis

Dzień 3 - 16 marca 2022 (środa)   Miejsce: Muzeum i Teatr

10.00-10.30 Bus z hotelu do muzeum

10.30-12.00 - Mauzoleum Ataturka (5)

- Muzeum Wojny o Niepodległość

12.00-12.30 Spacer do Restauracji

12.30-14.00 Obiad: restauracja Cinaralti

14.00-16.00 Teatr Cieni (6)

- Karagoz i Hacivat

- Lalki

16.00-17.30 Z teatru do hotelu

- Spacer do głównego centrum miasta, Kizilay (aby zobaczyć „prawdziwą” Ankarę)

- Spacer z Kizilay do hotelu przez Tureckie Zgromadzenie Narodowe

- Lub autobusem publicznym do hotelu (5-10 min.) lub taksówką?

17.30-18.45 Kolacja: Restauracja Kuğulu Park (4) (w razie potrzeby)

18.45-19.30 Autobus na koncert

19.30-21.00 Symfonia Konserwatorium Hacettepe

21.30-... Kolacja: Zeppelin

Dzień 4 – 17 marca 2022 (czwartek)    Miejsce: Kapadocja

07.00 (06.30) Podróż rozpoczyna się w Hotelu

Słone Jezioro (7)

- Podziemne Miasto Kajmakli (8)

- Skansen Göreme (9)

Lunch: restauracja w jaskini Uranos

- Muzeum Ceramiki

- Pasabaglari Bajkowe Kominy

- Piwnica Wina (Jaskinia)

Kolacja: restauracja przy drodze?

22.00 Hotel 

 Dzień 5 – 18 marca 2022 (piątek)    Miejsce: Placówka Społeczna Zubeyde Hanim

10.00-10.30 Czas wolny podczas spotkania koordynatorów

10.30-10.45 Autobus z hotelu do miejsca

10.45-11.30 Spektakl Polskiej Pieśni i Tańca

11.30-12.00 Przerwa kawowa

12.00-13.00 Tradycyjny koncert muzyki tureckiej (10)

13.00-14.00 Obiad

14.00-14.15 Autobus do hotelu

14.30-17.00 Czas wolny

18.30-18.45 Spacer do restauracji

19.00 Kolacja: Restauracja Subaşı

Dzień 6 – 19 marca 2022 (sobota)   Miejsce: Stare Miasto

10.00 Z hotelu na Stare Miasto

10.30-11.30 Muzeum Cywilizacji Anatolijskiej (11)

11.30-12.30 Piesza wycieczka po Cytadeli (12)

12.30-14.00 Obiad

14.00-17.00 Piesza wycieczka:

- Najstarszy kościół w Ankarze, Ruiny kościoła św. Klemensa (jeśli wolno nam zwiedzać)

- Stara Dzielnica Żydów

- Ankara Sinagog, założona przez hiszpańskich i portugalskich migrantów (jeśli jest otwarta, jest zamknięta z powodu pandemii).

- Świątynia Sierpnia (14)

- Budynki Pierwszego i Drugiego Zgromadzenia Narodowego (15)

17.00-17.30 Autobus do hotelu

17.30-19.00 Czas wolny

19.30 Kolacja i Ceremonia Certyfikatów

Dzień 7 – 20 marca 2022 (niedziela) i 21.03.2022, poniedziałek wyjazdy

Zespół UTW  Linie lotnicze Turkish Airlines    Godzina wyjazdu 21.03.2022

Ankara Esenboga 04.35 – Warszawa 08.15

Zespół BITE

Godzina wyjazdu 20.03.2022

13.50 Ankara (ESB) – 15.00 Stambuł (IST)

18.10 Stambuł (IST) – 19.50 Wilno (VNO)

Zespół USRM  Linie lotnicze Turkish Airlines      Godzina wyjazdu 20.03.2022

11.00 ANK – 12.05 IST

13.50 IST – 15.40 LIS   

 Ad 2/ Program spotkania koordynatorów projektu CHEST Ankara (TURCJA)

16.00-16.30 Spotkanie Koordynatorów 1 15.03.2022 wtorek Miejsce: Hotel Cafe

Ocena projektu

- Krótkie wyjaśnienie lokalnych działań partnerów

- Treść książki

- Rozpowszechnianie

Uczestnicy 1. Danuta Sajur (PL) 2. Indre Adomaitien (LT) 3. João Paulo Relveiro (PT) 4. Hakki Bilgen (TR)

 17.30-18.00 Spotkanie Koordynatorów 2  16.03.2022 środa Miejsce: Hotel Cafe

Sprawy dotyczące zarządzania projektem  (zostaną rozesłane w ciągu kilku dni)

Uczestnicy 1. Danuta Sajur (PL) 2. Indre Adomaitien (LT) 3. João Paulo Relveiro (PT) 4. Hakki Bilgen (TR)

 10.00-10.30 Spotkanie Koordynatorów 3 18.03.2022, piątek Miejsce; Hotel Cafe

Sprawy zarządzania projektem  (ciąg dalszy)

Uczestnicy 1. Danuta Sajur (PL) 2. Indre Adomaitien (LT) 3. João Paulo Relveiro (PT) 4. Hakki Bilgen (TR)

Lista wyjazdowa na międzynarodowe spotkanie edukacyjne w Ankarze (Turcja)

w dniach 14-19 marca 2022 jest następująca:

1. Danuta Sajur - koordynator

2. Maria Czesława Szulga - prezes UTW

3. Danuta Koleśnik

4. Bożenna Krzesak - Mucha

5. Leonida Stepanowicz

6. Krystyna Szewczyk

7. Walentyna Kendra

8. Jan Surmacz

9. Greta Ellmers

10. Maria Beręsewicz

OPIS 

             II MIĘDZYNARODOWEGO SPOTKANIA EDUKACYJNEGO

w ramach PROJEKTU "CHEST" w Ankara (TURCJA) 

              w dniach  14-19 marca 2022r.

 Dzień wyjazdu: 12 - 13 marca 2022 (piątek, sobota)

W ramach międzynarodowego projektu "Cultural and nature Heritage is European Strength and Treasure" w języku polskim  „Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze to europejska siła i skarb”, CHEST,CHEST 10-osobowa grupa słuchaczy UTW 12 marca 2022 wyjechała do Turcji. 

 Droga do Turcji była pełna nieprzewidywalnych sytuacji. A wszystko z powodu zimy, która nagle zaatakowała ten kraj. Kierownictwo na bieżąco musi rozwiązywać  sprawy „odlotowe”. W końcu lecimy do Ankary, z przesiadką w Instambule.   Z Białegostoku wyruszyliśmy o 4 rano, do hotelu w Ankarze dotarliśmy ok. 21, serdecznie witani przez gospodarzy. Niedziela w nagrodę przynosi nam tylko pozytywne wrażenia. Najpierw śniadanie- różnorodność tureckich przekąsek wprawia nas w dobry humor. Potem ruszamy do śródmieścia Ankary, mijając po drodze dzielnicę ambasad. Wszędzie można zobaczyć portrety Atoturka. My wspinamy się pod górę do największego w Turcji meczetu Kacatepe. Monumentalna nowoczesna budowla z czterema minaretami i wielością kopuł wzbudza nasz podziw. Wnętrze meczetu jest również imponujące – ogromna przestrzeń i bogate zdobienia. Po wyjściu przez chwilę obserwujemy odbywający się na dziedzińcu pogrzeb.

Następnie Hakki Bilgen zaprowadził nas do prawdziwej tureckiej kawiarni, w której bywają tylko mężczyźni. Nasza kobieca głównie grupa wzbudza duże zainteresowanie. Panowie zajęci są grą Okey. My też próbujemy poznać arkana tej matematycznej zabawy.

Dalszą  część dnia reżyseruje nam Şafak Akkoyun Yurtseven. Najpierw zaprasza nas na lunch do swego mieszkania w bloku,  poznajemy Jej rodzinę, męża  i córkę. Jemy turecką pizzę, a pani domu częstuje nas pysznym ciastem i herbatą w charakterystycznych szklaneczkach. Wieczór zaś spędzamy w NRY Pub, gdzie Şafak z koleżanką i kolegą dają koncert. Energetyczna muzyka i śpiew Şafak porywa naszą grupę do tańca. Z przyjemnością zauważamy, że dołączają do nas inni bywalcy Pubu. Dziękujemy za piękny koncert i wracamy do hotelu. Jutro zaczyna się normalny dzień projektowy.

Bożenna Mucha & Krystyna Szewczyk 

Dzień 1 - 14 marca 2022 (poniedziałek)

Po śniadaniu z hotelu przemieszczamy się do ośrodka Zubeyde Hanim Social Facility (Zakład Opieki Społecznej), gdzie mamy oficjalne otwarcie spotkania międzynarodowego krajów partnerskich uczestniczących w projekcie CHEST. Hakki Bilgen  gospodarz spotkania wita wszystkich serdecznie. Rozpoczyna symbolicznym akcentem, ukłonem w stronę Ukrainy- wszyscy otrzymują tekst songu Jamala  ”1944” z przejmującymi słowami, co robić, gdy obcy przychodzi do twego domu …

Następnie Hakki Bilgen  przedstawia trzy prezentacje:1. Dzieje i zabytki Ankary. 2. Historia tureckiej miniatury. 3. Henna night -  ceremonia ostatniego dnia Panny Młodej przed opuszczeniem domu rodziców  w religii muzułmańskiej. Po ostatniej  prezentacji Şafak Akkoyun Yurtseven spontanicznie proponuje krótką inscenizację tego rytuału. Danuta Sajur bardzo przekonywująco odegrała rolę panny młodej żegnającej się ze stanem wolnym. To   motywuje grupę portugalską do krótkiego przedstawienia własnych tradycji weselnych.

Podczas tej porannej sesji gospodarze wręczyli koordynatorom piękne prezenty - tradycyjne stroje tureckie. My zrewanżowaliśmy się kolorowymi regionalnymi chustami i płytą z piosenkami Podlaskich Korali.

W tym dniu jeszcze: zwiedziliśmy muzeum miniatur, mieliśmy  warsztaty  malowania tych mini obrazów - każdy wykonał własną miniaturę, co niespodziewanie sprawiło nam wielką radość. A wieczorem w Domu Nazende uczestniczyliśmy w ceremonii Henna night z prezentacją poszczególnych rytuałów – śpiewów, malowania dłoni henną… Tym razem rola panny młodej przypadła naszej koleżance, Walentynie  Kendra.

To był ciekawy dzień.

Bożenna Krzesak - Mucha

Dzień 2 - 15 marca 2022 (wtorek) dzień wykładów i prezentacji

Z historią architektury Ankary zapoznaje nas prof. dr Burcu Erciyas. Ponad 130 wieków historii Turcji robi wrażenie. Od epoki kamienia i brązu, poprzez czasy rzymskie, chrześcijaństwo, sułtanat do demokracji wprowadzonej przez Ataturka.

Dzień 3 - 16 marca 2022 (środa)

Wczoraj było sporo siedzenia w sali wykładowej, dziś więcej pieszego wędrowania. Najważniejsze elementy dnia to zwiedzanie mauzoleum Ataturka i wizyta w Teatrze Cieni.  

Mauzoleum Mustafy Kamala Paszy Ataturka zostało zaprojektowane przez architektów: prof. Emina Onata oraz Orkana Arda. Budowę zakończono w 1953 r. Samo mauzoleum stanowi bardzo prostą, symetryczną budowę, opartą o rząd kolumn. W środku znajduje się symboliczny sarkofag (właściwy grób jest pod obiektem), a na ścianach wyryte są słowa z licznych przemówień Ataturka. Wrażenie robi też ogromny plac. My trafiliśmy na oficjalną ceremonię składania kwiatów. Zwiedziliśmy też muzeum, w którym zgromadzono różne pamiątki przekazane narodowi przez Ataturka. Widać było, że to miejsce jest ważne dla Turków.

Karagoz – turecki teatr cieni. To tradycyjny teatr ludowy, sięgający dawnych wieków. Polega na animacji płaskich figurek-szablonów, przylegających do ekranu i ożywianych przez światło lampek oliwnych, teraz żarówek. Figurki są wykonane ze specjalnej ażurowej skóry, porusza nimi animator. W karagozie mamy dwóch stałych bohaterów: wulgarny, ale sympatyczny prostak Karagoz i uprzejmy mądrala Hacivat, a także stały zestaw postaci drugoplanowych, reprezentujących przeciwstawne typy ludzkie. Fabuła karagoz ma najczęściej satyryczno-prześmiewczy wydźwięk.  Ta forma teatru wpisana została na listę światowego dziedzictwa UNESCO. My oglądaliśmy spektakl w wykonaniu mistrza Haluk Juce.

Bożenna Krzesak - Mucha

Dzień 4 – 17 marca 2022 (czwartek)  W drodze do  Kapadocji

Pełni entuzjazmu i spragnieni nowych wrażeń wczesnym rankiem wyruszamy na wycieczkę do Kapadocji, krainy słynącej z niezwykłego krajobrazu z baśniowymi skałami i wydrążonymi w nich podziemnymi miastami i kościołami. Do pokonania mamy ok. 300 km.

Pierwszy przystanek przy ogromnym Jeziorze Słonym. Turecka nazwa Tuz Gölü (tuz - sól). To jedno z największych słonych jezior na świecie. Sól pozyskiwana z jeziora zaspokaja przeszło 60% tureckiego zapotrzebowania. Droga nad jezioro prowadzi przez bar i sklep – obsługa smaruje nam ręce zdrowotną pastą solną, aby zachęcić do kupienia stosownych produktów. Zasolone na gęsto jezioro robi wrażenie.  Mimo chłodu trzy nasze koleżanki szybko pozbyły się obuwia, weszły do płytkiej wody i brodziły jak flamingi, korzystając z ożywczej mocy solanki.

Wyruszamy w kierunku Konii. Z zaciekawieniem oglądamy mijane miejscowości. Skupienie blokowisk, parterowych bądź piętrowych domów, kilka meczetów, niewiele drzew.

Przewodnik bardzo dokładnie opowiedział nam o Kapadocji, nim dojechaliśmy do celu. Niezwykły krajobraz to skutek lawy, która 70 mln lat temu wypłynęła z trzech wulkanów. Przyroda w miękkim tufie wyżłobiła kręte doliny, jaskinie i labirynty korytarzy. Jaskinie z czasem rozbudowano w podziemne miasta. Mieszkańcy Kapadocji w czasie najazdów i wojen ukrywali się pod ziemią. Powstało kilkaset (zbadano kilka) takich urbanistycznych założeń.

W skałach chronili się również pierwsi chrześcijanie, mnisi, którzy później wykuwali obiekty sakralne.

Docieramy wreszcie w okolice skalnego miasta Göreme. Istotnie, kształty skał o różnej wielkości zadziwiają wszystkich, a także ich kolor, czerwonawo-różowy.

 Najpierw zwiedzamy miasteczko podziemne w Derinkuyu, które miało osiem pięter. Na pierwszych piętrach były magazyny, spichlerze, kuchnie, sale jadalne i sypialnie. Na niższych kondygnacjach znajdowały się magazyny broni, kościoły, studnie, a nawet cmentarze. Pomieszczenia są wysokie i duże. Wyzwanie stanowią łączące je korytarze, czasami tak wąskie i niskie, że z trudem się przez nie przebijamy. Prawdziwym arcydziełem są szyby wentylacyjne. Wejścia do tych skalnych labiryntów blokowano młyńskimi kamieniami. Za czasów najazdów Rzymian, Arabów, Turków seldżuckich i osmańskich mogło się tu schronić 20 tys. uciekinierów ze zwierzętami i zapasami żywności.

Kolejna atrakcja – świątynie skalne w Göreme, najwcześniejsze z IV w. n.e, dzieło mnichów związanych z nauką świętego Bazylego. Był biskupem, który szczególną uwagę poświęcał działalności charytatywnej: wybudował schronisko dla pielgrzymów, a w czasach głodu sprzedał majątek kościelny, aby wykarmić najuboższych. Znajduje się tu ok. 350 kościołów i kapliczek kryjących wspaniałe freski z czasów bizantyjskich. Kościoły mają swoje nazwy: ziemny, wężowy (fresk przedstawiający św. Jerzego walczącego ze smokiem), św. Barbary, jabłkowy, sprzątaczki  …

W Göreme współczesne domy nadal są często częściowo rzeźbione w tufie i udostępniane jako hotele i pensjonaty skalne, będące dużą atrakcją dla turystów.

To swoiste muzeum „pod gołym niebem” tworzy Narodowy Park Göreme, który w roku 1985 został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa  UNESCO (World Heritage List) – i to zarówno ze względu na dziedzictwo kulturowe, jak i przyrodnicze.

Zadziwieni tą krainą niezwykłych tworów natury opuszczamy miasteczko i udajemy się na obiad do niedalekiej monumentalnej restauracji URANOS. Po drodze mijamy Paşabağı - zespół skał, które wyglądem przypominają grzybki.

To nie koniec atrakcji. Jeszcze Muzeum Ceramiki, prywatne, ale wspomagane przez państwo, z przepięknymi wazami, talerzami ozdobnymi, serwisami, wazonami i emaliowanymi płytkami. Wytwarzane tu naczynia można nabyć w bogato zaopatrzonym sklepie. Tu też mamy warsztaty z garncarstwa. Koordynatorka grupy litewskiej wykonuje piękną misę.

W drodze powrotnej obfita kolacja w Akonie i około 24 docieramy do hotelu, aby w marzeniach sennych kontynuować wspaniałą wyprawę.

Jesteśmy bardzo zadowoleni, że mogliśmy poznać tak ciekawy element dziedzictwa narodowego Turcji.

Krystyna Szewczyk, Bożenna Krzesak-Mucha

Dzień 5 – 18 marca 2022 (piątek) – dzień artystyczny

W czasie sesji porannej Hakki zaprezentował internetową bazę danych obrazujących dziedzictwo krajów partnerskich, którą sam stworzył. Zapoznał zebranych, w jaki sposób poruszać się po portalu i zachęcał wszystkich, by we własnym zakresie zamieszczać informacje związane z ideą projektu. Adres strony: chestprojekt.eu.

Danuta Sajur bardzo serdecznie podziękowała Hakkiemu za Jego kreatywność i trud włożony  w stworzenie bazy.

Następnie wysłuchaliśmy wspaniałego  koncertu  w wykonaniu trzech tureckich artystów, wykorzystujących tradycyjne instrumenty: kucum – rodzaj bębna, kanun – instrument strunowy, podobny do cytry, ney – flet. Usłyszeliśmy m.in. ulubione utwory Ataturka, instrumentalne wersje piosenek patriotycznych, związanych z uroczyście obchodzoną 18 marca rocznicą zwycięstwa Turcji nad krajami Entanty. Muzyka bardzo emocjonalna.

Po lanczu poszczególne kraje partnerskie projektu CHEST prezentowały swoje programy artystyczne. Nasza grupa  w strojach ludowych wykonała wiązankę tradycyjnych polskich piosenek, m.in. Szła dzieweczka do laseczka, W zielonym gaju,  Mazury. Solo wystąpiła Lonia, która zaśpiewała dwie pieśni weselne. Występ zaczęliśmy od ballady „ Hej, sokoły”. Muzycznie ad hoc wsparli nas przyjaciele z Turcji i Portugalii.

Grupa litewska przygotowała krótki program wokalno-taneczny. Na początku usłyszeliśmy pieśń weselną – pożegnanie panny młodej przed wyjściem do kościoła. Następnie Litwini zaprosili do tańca integracyjnego.

Wiązankę piosenek, w tym także weselną,  przedstawiła też grupa portugalska, przy wsparciu Safak.

Koordynatorzy projektu mają w tym dniu trzecie spotkanie.

Bożenna Krzesak-Mucha

Dzień 6 – 19 marca 2022 (sobota) Stare Miasto Ankary

Rano zwiedzamy Muzeum Cywilizacji Anatolijskiej. Już na wstępie naszą uwagę przykuwa sama bryła budynku. Okazuje się, że muzeum mieści się w pomieszczeniach  bazaru z XV wieku, które zostały odnowione i przystosowane do pełnienia nowej roli. Muzeum przedstawia zabytki kultur Anatolii od czasów prehistorycznych. Ekspozycja ma układ chronologiczny. Obejmuje kolejno: paleolit, neolit, chalkolit, epokę brązu, okres wpływów asyryjskich w Anatolii, czasy hetyckie, zabytki frygijskie,  czas panowania Rzymian. Zgromadzono tu ogromną liczbę artefaktów, od drobnych figurek, insygnii kultowych, ceramicznych i złotych naczyń, fragmentów rzeźb do potężnych posągów.  Pokazują one, że człowiek od początku miał potrzebę wyrażania siebie poprzez sztukę.

Danuta zwraca naszą uwagę na różne wizerunki Kybele –  bogini płodności, urodzaju, wiosny i miast obronnych. Czczona od tysiącleci w całej Azji Mniejszej jako Magna Mater,  w Rzymie jej kult przetrwał aż do V wieku n.e. Figurki bogini mają wyraźnie zaznaczone cechy kobiece.

Oszołomieni bogactwem muzealnych zbiorów wychodzimy na zewnątrz.

Nasz kolejny cel to pobliska cytadela z bizantyjskimi murami obronnymi. Mozolnie wspinamy się na górę, ale trud się opłacił, bo ze szczytu rozciąga się imponująca panorama na całe miasto. Widać stąd, jak piękne położenie ma Ankara, rozciągnięta na okalające ją wzgórza.

Wracamy na dół. Hakki prowadzi nas jeszcze do budynku pierwszego parlamentu republiki Turcji, w którym obecnie mieści się muzeum wojny o niepodległość. Jest zimno, więc zapada decyzja, by zrezygnować ze zwiedzania dalszych obiektów.

Wieczorem uroczysta kolacja i ceremonia wręczenia certyfikatów. Niestety, też czas pożegnania. Jutro o różnych porach wylatujemy z Anakary.

Bożenna Krzesak Mucha

Wrażenia z wyjazdu uczestników projektu CHEST do Turcji

Wrażenia z Turcji (Bożenna Krzesak Mucha)

Wyjazdy projektowe są ciekawe i atrakcyjne, bo łączą w sobie elementy konferencji naukowej, wycieczki i spotkania przyjaciół. W przypadku projektu CHEST wszystkie te formy służą poznawaniu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego państw partnerskich.

Tak też było w Turcji. Wykłady i warsztaty przybliżyły nam historię i tradycje Turcji, które później mogliśmy weryfikować, wędrując ulicami Ankary, zwiedzając meczety i muzea.

Ankara zaskoczyła mnie swoją wielkością i europejskością, pięknym położeniem na okalających ją wzgórzach … i nocnym oświetleniem budynków.

Jestem pod wrażeniem monumentalności Mauzoleum Attaturka, bogactwa zbiorów Muzeum Cywilizacji Anatolijskiej. W mej pamięci pozostanie obraz bajkowego krajobrazu Kapadocji, przedziwnych formacji skalnych, podziemnego miasta z siedzibami mieszkalnymi i kościołów z pięknymi freskami bizantyjskimi. Nie zapomnę kąpieli nóg w Słonym Jeziorze!

 Nie mam talentu malarskiego, ale z wielką przyjemnością i satysfakcją wykonałam własną miniaturę, która już zajęła poczesne miejsce na mojej ścianie z pamiątkami z różnych wypraw. Z dużym  zainteresowaniem obejrzałam też spektakl  Teatru Karagoz. Ta forma tradycyjnego teatru tureckiego doceniona została przez gremia międzynarodowe i wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Szczególną atrakcją był dla mnie udział w ceremonii  Henna night. Naocznie poznałam jeden z elementów tradycji weselnych w religii muzułmańskiej - obrzęd, który ma miejsce przed opuszczeniem przez  Pannę Młodą domu rodziców.

Motywy weselne przewijały się również w prezentacjach przygotowanych przez kraje partnerskie, także w naszym występie.

Trzeba jeszcze zaznaczyć, że dopieszczone zostały też nasze kubki smakowe. Pyszne zupy, potrawy mięsno-makaronowe, słodkie desery!

Cała grupa turecka bardzo o nas dbała. Hakki towarzyszył nam od rana do nocy.

Miłą niespodzianką było również zaproszenie naszej grupy przez Şafak  do swego domu.

Dziękuję gospodarzom, przyjaciołom z Litwy i Portugalii oraz naszej grupie za wspólnie spędzony tydzień, który przyniósł wiele pozytywnych wrażeń z poznania nowych szlaków kulturowych i umocnił naszą projektową integrację.

Bożenna Krzesak-Mucha 

Wrażenia z wyjazdu do Turcji (Krystyna Szewczyk)

Wyprawa do Turcji w ramach projektu CHEST była bogata w wartości poznawcze i estetyczne.

Turcja to piękny kraj, którego historia i kultura onieśmielają nawet najwybredniejszego wojażera. Religia islamu scala naród turecki. Meczety ogromne w miastach i malutkie przy stacjach benzynowych przypominają o obowiązku modlitwy. W największym meczecie Ankary i chyba Turcji uczestniczyliśmy w pogrzebie. Uroczystość podniosła, rodzinna, gościnna.

Ankara rozłożona na wzgórzach jest nowoczesnym miastem, ale eksponuje dziedzictwo kulturalne w Muzeum Cywilizacji (przebogate zbiory), w odrestaurowanym Starym Mieście, w Muzeum Miniatur.

Współczesne dziedzictwo polityczne symbolizuje Mauzoleum Ataturka, któremu naród turecki zawdzięcza demokrację i europeizację. Ogrom tej budowli przeraził mnie monumentalizacją. Wódz traktowany jak bóg na swój sposób zniewolił naród.

Zaślubiny w Turcji to przebogata uroczystość. Poznałam zwyczaj nakładania henny. Królewski wystrój i nastrój – przepiękne suknie, tron, muzyka, tańce… Kolorowo, bogato, radośnie.

Dawna historia i niesamowita kraina wyrzeźbiona przez naturę to Kapadocja. Narodowy Park Goreme zadziwił miasteczkiem wykutym w miękkich powulkanicznych skałach, monasterami chrześcijańskimi też w skałach, przedziwnymi formacjami skalnymi. A Prywatne Muzeum Ceramiki – to nie skorupy, to przecudnej urody dzieła sztuki.

Grupa turecka zadziwiła mnie zorganizowaniem atrakcyjnego pobytu. Hakki zadbał o meritum, rozrywkę i nadmiar jedzenia. Safak swój talent muzyczny wzbogaciła gościnnością i zawsze dobrym nastrojem.

Mam niedosyt naszych wystąpień – o ikonie Matki Bożej ani słowa i niewiele o stosunkach polsko-tureckich. Grupy litewska i portugalska przygotowane.

Brak sił witalnych nie pozwolił mi skorzystać ze wszystkich atrakcji tej wspaniałej wyprawy.

Danuta Sajur górą!

Krystyna Szewczyk

Wrażenia z pobytu w Turcji w ramach projektu CHEST (Walentyna Kendra)

   Miałam przyjemność po raz pierwszy uczestniczyć w międzynarodowym spotkaniu edukacyjnym, a także był to mój pierwszy pobyt w Turcji. Nowych doświadczeń i niezapomnianych wrażeń jest więc wiele. Podzielę się tylko niektórymi z nich.

   Uważam, iż program pobytu był bardzo bogaty i różnorodny, a także zgodny z celami projektu. W formie prezentacji, warsztatów, występów, wycieczek, spotkań edukacyjnych i towarzyskich, poznaliśmy wiele elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturalnego krajów uczestniczących, ale przede wszystkim mogliśmy bezpośrednio podziwiać różnorodność krajobrazów Turcji, poznawać zabytki, historię i kulturę tego kraju. Cennym doświadczeniem było też uczestniczenie w integracji grup, pokonywanie barier językowych i wzajemne wspieranie się oparte na życzliwości i wspólnej zabawie. Klimat naszych spotkań był luźny, bezstresowy, co sprawiało, że czułam się swobodnie i bezpiecznie.

   Każdy kolejny dzień pobytu, utwierdzał mnie u przekonaniu, że Ankara, gdzie spędzaliśmy większą część czasu jest miastem nowoczesnym, różnorodnym, posiadającym wiele atrakcji turystycznych, a jednocześnie zachowującym historyczne i kulturowe dziedzictwo, wskazujące na wielki patriotyzm Turków i poszanowanie dla tradycji.    

   Wspomnę o kilku obiektach, które zrobiły na mnie największe wrażenie.

  Mauzoleum Ataturka, to jedna z najważniejszych budowli na terenie Ankary. Stanowi bardzo prostą, symetryczną budowlę, która oparta jest o rząd kolumn, lecz zachwyca swoją potęgą. W środku usytuowany jest symboliczny sarkofag Ataturka, przywódcy, który zasłużył się zreformowaniem kraju. Jego portrety można też zauważyć kilkakrotnie w każdym obiekcie i na każdej ulicy, co świadczy o wdzięczności narodu dla twórcy nowoczesnej Turcji.

   Meczet Kocatepe – największa w mieście muzułmańska świątynia, prawdziwa perła architektury. Obiekt wznosi się w samym centrum stolicy Turcji, wygląd budowli jest raczej nowoczesny, a jej obszar wyznaczają cztery wysokie minarety. Wnętrze meczetu jest bogato zdobione kafelkami o geometrycznym wzorze, witrażami, a wiele elementów powstało z marmuru i szkła. Zachwyca swoją wielkością, powagą, rozmachem i panującą wewnątrz podniosłą atmosferą.

  Muzeum Cywilizacji Anatolijskich - zgromadzone tu eksponaty obejmują zabytki Anatolii od czasów prehistorycznych przez kolejne epoki.
  Wzgórze zamkowe z twierdzą, to zabytek, na który należało się wspiąć po stromych schodkach, aby móc następnie podziwiać panoramę Ankary.

   Największe wrażenie zrobiła na mnie Kapadocja –  historyczna kraina, powstała około 60 milionów lat temu w środkowej Turcji, znana przede wszystkim z charakterystycznych form tufowych, tworzących magiczny, księżycowy krajobraz. Poprzez aktywność wygasłych już dziś wulkanów oraz erozję (wiatr, deszcz, śnieg) w tufie wulkanicznej utworzyły się   księżycowe formy terenu jak wąwozy, klify i kotliny, a ludzie rzeźbili w nich tunele, kościoły, domy i całe podziemne miasta. W ten sposób kryli się też i bronili przed najeźdźcami. Razem z przewodnikiem nasza grupa pokonała wąską ciemną trasę, przeciskając się przez zakamarki jednego z tuneli. Z podziwem i niedowierzaniem patrzyłam na to wyjątkowe miejsce, stworzone przez naturę i człowieka.

   Stolica Turcji tętni życiem. W centrum jest dość tłoczno. Popularne są bazary, gdzie można targować się i kupić niemal wszystko. Bogactwo kolorów, materiałów, biżuterii, galanterii, ceramiki, przypraw, zapachów i słodyczy!  Wśród specjałów tureckich króluje baklava, deser przekładany orzechami i miodem.

   Mieszkańcy i turyści spędzają czas w restauracjach, barach i klubach. My również poznawaliśmy smaki różnorodnej, tureckiej kuchni.  Szczególnie podczas uroczystych kolacji w międzynarodowym towarzystwie i przy muzyce na żywo, biesiada trwała do późna, a towarzyszył jej często wspólny śpiew i tańce. Wieczór przed wyjazdem był szczególnie integrujący, a muzyka rozbawiła dosłownie wszystkich. Nadszedł też czas pożegnań.

  Jestem wdzięczna organizatorom wyjazdu za możliwość uczestniczenia we wszystkich zajęciach edukacyjnych i rozrywkowych. Była to dla mnie wartościowa i wspaniała przygoda. Doceniam ogrom pracy włożony w przygotowanie i przeprowadzenie tej części projektu przez Danutę Sajur, Hakkiego Bilgena oraz inne osoby współpracujące z nimi. Dziękuję.

                                                                                                    Walentyna Kendra

Wrażenia z pobytu w Turcji - Jan Surmacz

W dniach  14-19.03.2022 odbyło się w ramach projektu CHEST międzynarodowe spotkanie uczestników z Portugalii, Litwy, Polski i Turcji  w mieście Ankara. Głównym zadaniem naszych partnerów z Turcji było pokazanie nam ważnych miejsc związanych z dziedzictwem narodowym i kulturowym Ankary i okolic regionu Anatolii.

Po kilkudniowym pobycie zachwyciła mnie bogata historia Turcji. Piękne nowoczesne miasto Ankara. Przepiękne krajobrazy. Różnorodne smaki potraw, zapachy przypraw, herbat i kawy. kawy.  Ankara będąca stolicą Turcji to rozległe nowoczesne miasto ,w którym znajdują się budynki rządowe, ambasady zagraniczne, uniwersytety.  (fot.1)

Najsłynniejszym zabytkiem Ankary jest Mauzoleum Mustafy Ataturka pierwszego prezydenta Republiki Turcji. (fot 2, 3)

W mieście można zobaczyć wiele  meczetów. Meczet Kocatepe to największa sakralna budowla w Ankarze wzniesiona w latach 1967-1987. Na dolnych kondygnacjach meczetu znajduję się  galeria handlowa i parking. Symbol islamu w Turcji. Całość tworzy niezapomniane wrażenie. (fot. 4)

Zwiedziliśmy historyczną perełkę, Ankara Kalesi, po prostu zamek, pokazujący historyczne oblicze Turcji. Jest to imponująca historyczna budowla położona na jednym z najwyższych wzgórz Ankary. Zamek nie przetrwał w całości do obecnych czasów. Jego pozostałości są dobrze zachowane i po głównej części murów można swobodnie spacerować. Z góry zamkowej rozciąga się wspaniały widok na miasto. Bardzo przyjemny jest spacer po uliczkach wzgórza zamkowego w których mieści się wiele sklepików z pamiątkami oraz kawiarenek. (fot.5)

Nie zapomniane wrażenie wywarł na mnie pobyt w Kapadocji. Jest to kraina w środkowej części Turcji. Niezwykłe formację skalne wyglądają jak krainy rodem z bajek. Są to lekkie skały pochodzenia wulkanicznego. Skały te są dość miękkim materiałem co umożliwiło wydrążenie w nich tuneli a wręcz całych podziemnych miast.  (fot.6)                                     

Turcja to wyjątkowy gościnny i towarzyski naród. Ich kultura kształtowała się przez długie lata i jest wyjątkowo bogata.

Poznaliśmy tylko cząstkę ich dziedzictwa. Jest to bardzo ciekawy kraj. W Turcji aż 98% mieszkańców to wyznawcy islamu. Obecny pobyt w Turcji zachęcił mnie do dalszego poznawania tego kraju.

Jan Surmacz

Wrażenia z wyjazdu do Turcji w ramach projektu CHEST - Leonida Stepanowicz

Do Ankary, z przesiadką w Istambule, przylecieliśmy w sobotę. Ku naszemu zaskoczeniu po wyjściu z lotniska przywitała nas zimowa aura. Po zakwaterowaniu w hotelu udaliśmy się na oficjalne otwarcie spotkania, gdzie spotkaliśmy się z przyjaciółmi poznanymi na poprzednich wyjazdach. Następnie całą grupą zwiedziliśmy Muzeum Miniatur, w którym miałam możliwość wykonania własnej miniaturki, która spodobała mi się tak bardzo, że przywiozłam ją do Polski. Wieczorem mieliśmy możliwość wzięcia udziału w tajemniczo brzmiącej ceremonii Henna Night, która okazała się tradycyjnymi tureckimi zaślubinami. Całe wydarzenie zrobiło na mnie ogromne wrażenie, w szczególności zainteresował mnie zwyczaj nakładania henny, a uwagę przykuły przepiękne suknie. Dzięki muzyce i tańcom mogłam jeszcze lepiej poczuć atmosferę tego wydarzenia.

Następnego dnia pani profesor Deniz Burcu Erciyas w ciekawy sposób zapoznała nas z historią  Ankary - od epoki kamienia łupanego i brązu poprzez czasy rzymskiego chrześcijaństwa, sułtanat aż do czasów obecnych - demokracji wprowadzanej przez Ataturka. Popołudniu gościliśmy w Teatrze Karagöz wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO.  

Kolejnego dnia wyruszyliśmy do Krainy Pięknych Koni - Kapadocji. Pierwszym przystankiem na naszej trasie było jezioro Tuz Gölü. Mimo niesprzyjającej pogody, nie mogłam się powstrzymać od spaceru brzegiem tego słonego jeziora. Będąc już na miejscu w Kapadocji dowiedzieliśmy się o historii powstania tego nadzwyczajnego miejsca. To zaskakujące, jak przez tysiąclecia wiatr i deszcz wyrzeźbiły w tufie wulkanicznym różowo-żółtawe wąwozy, kotliny i najbardziej okazałe smukłe stożki przypominające kapelusze grzybów. W samym centrum tej baśniowej krainy jest wieś Göreme, w której urządzono muzeum na wolnym powietrzu.  W trakcie spaceru podziwiałam niesamowite formacje skalne, kościoły z pięknymi freskami, lecz najbardziej podobały mi się pomieszczenia wykute w skałach. Mimo, że przeciskanie się przez wąskie korytarze sprawiało czasem trudności, byłam pod wrażeniem świetnej wentylacji, szczególnie w niższych kondygnacjach. W drodze powrotnej zawitaliśmy do Muzeum Ceramiki, wiele pięknych eksponatów sprawiło, że nie mogłam się powstrzymać i kupiłam pamiątkę do Polski – kolorową miseczkę. Nasza koleżanka z Litwy czynnie uczestniczyła w warsztatach garncarskich.
Kolejnego dnia nadszedł czas na zwiedzanie Ankary. Ankara zaskoczyła mnie swoją wielkością oraz europejskim wyglądem - muszę przyznać, że nie spodziewałam się tu tylu drapaczy chmur, oraz modernistycznych budowli.  Zwiedzanie Ankary rozpoczęliśmy od oprowadzenia, po największym meczecie w Ankarze – meczecie Kocatepe z otaczającymi go czterema minaretami. Wnętrze  przyozdabiane kafelkami o różnym, geometrycznym szkle podkreślało modernistyczny wygląd świątyni. W mojej pamięci zapadnie na długo również Muzeum Atatürka zwanego Sanktuarium Świeckiej Turcji, a szczególności Sala Honorowa i czterdziestotonowy, marmurowy sarkofag Ojca Wszystkich Turków. Po wizycie w tym muzeum utwierdziłam się w przekonaniu, że Ataturk, jest znaczącą postacią dla narodu tureckiego. Na starym mieście wstąpiliśmy do XV-wiecznego meczetu, który znacząco różnił się od meczetu Kocatepe – otoczony był tylko jednym minaretem a wnętrze przyozdabiały drewniane płytki. Kolejnym punktem na mapie naszej wycieczki po Ankarze była leżąca na stromym wzgórzu stara twierdza z czasów bizantyjskich, do której prowadził labirynt krętych zaułków, przy których mijaliśmy ciasno stłoczone domki, liczne małe bazary a także urokliwe restauracje. W jednej z nich zjedliśmy lunch. Obok fortecznego wzgórza znajduje się Muzeum Cywilizacji Anatolijskich, w którym zgromadzono liczne rzeźby, płyty dekoracyjne, ceramikę z różnych miast hetyckich, jednak najbardziej zaciekawiły mnie gliniane tabliczki pokryte hetyckim i syryjskimi pismem klinowym. W przymuzealnym sklepiku moją uwagę zwróciła piękna złota zawieszka w kształcie węża, którą przywiozłam do Polski dla mojej wnuczki.
Wyprawa do Turcji w ramach projektu CHEST była bogata w wartości poznawcze, estetyczne a dzięki wycieczkom i  spotkaniom towarzyskim mogliśmy poznać inne kultury, w szczególności kulturę turecką. Jestem przekonana, że ten wyjazd na długo zostanie w mojej pamięci.

Leonida Stepanowicz 

Wspomnienia z pobytu w Turcji - Danuta Koleśnik

 Mój pobyt w Turcji w ramach międzynarodowego  projektu ,,CHEST ” pozostawił we mnie niezatarte wspomnienia.

Ankarę - stolicę Turcji pamiętać będę z jej wielkim blokowiskiem rozpostartym na wielkim górskim obszarze, a w nocy ozdobionym wielobarwnymi światłami. Pamiętać będę olbrzymie Mauzoleum i Muzeum wielkiego przywódcy Turcji Ataturka, Muzeum Cywilizacji Anatolijskich cieszące się ogromnym uznaniem, bizantyjskie mury obronne z Cytadelą, ciekawe Muzeum Etnograficzne oraz Muzeum Wojny o Niepodległość.

         Jednak Turcja oczarowała mnie Kapadocją. To jedno z najbardziej niezwykłych miejsc jakie widziałam. Naturalny cud natury, pełen labiryntów skalnych, miast wykutych przez człowieka, nawet 50 m pod ziemią. Niezwykłe widoki na niezwykłe formacje skalne. Wspaniałe dziedzictwo przyrodnicze Turcji.

Te bajkowe widoki sprawiły, że często powracam myślami do magicznej Kapadocji i na pewno tam jeszcze kiedyś pojadę.

Dziękuję  kolegom z Turcji - organizatorom międzynarodowego spotkania edukacyjnego projektu CHEST, a przede wszystkim naszej koordynatorce p. Danucie Sajur i p. Marii Szuldze za profesjonalnie zorganizowany, pełny wrażeń wyjazd na to spotkanie.

Danuta Koleśnik

Kraina z Tysiąca i jednej nocy ( wrażenia z pobytu w Turcjin - Maria Beręsewicz)

 To był mój pierwszy wyjazd w ramach projektu międzynarodowego realizowanego przez Uniwersytet Trzeciego Wieku w Białymstoku i pierwszy mój wyjazd do Turcji.

Ankara przywitała nas zimową aurą. W połowie marca spodziewałam się wiosennej zieleni, kwitnących drzew i krzewów, a tu przymrozki i śnieg. Na szczęście dni były słoneczne i nie czuło się zimna. Nie wpłynęło to również na nasze humory i entuzjazm do pracy.

Miałam okazję poznać wspaniałych partnerów z Litwy, Portugalii i Turcji. współpracujących z nami przy projekcie „CHEST”. Gospodarze zaskoczyli mnie swoją gościnnością, otwartością, bezpośredniością. Zadbali o nasze wygodne zakwaterowanie, smaczne posiłki, zespołową pracę oraz atrakcje kulturalne i turystyczne.

Na warsztatach integracyjnych spotykaliśmy się w ośrodku Zubeyde Hanim Social Facility (Zakład Opieki Społecznej). Jest to okazały budynek, miejsce spotkań różnych organizacji społecznych. Odbywają się tam warsztaty malarskie, tkackie, krawieckie, kulinarne i inne.

 Każda z grup uczestniczących w projekcie „CHEST” zaprezentowała swoje dotychczasowe dokonania, prezentacje, materiały. Mogliśmy też wysłuchać ciekawych wykładów.

- O dziejach i zabytkach Ankary, historii tureckiej miniatury, o ceremonii „Henna night” czyli wieczoru panny młodej opuszczającej dom rodzinny, o Charles Bonkowskim, Polaku, pierwszym chemiku w pałacu sułtańskim oraz, o Karagöz tradycyjnym tureckim teatrze cieni – opowiadał Hakki Bilgen, koordynator z Turcji

- 130 wiekową historię tureckiej architektury, poprzez epokę kamienia i brązu po czasy współczesne - omówiła prof. dr Burcu Erciyas

Zaimponowała mi współpraca pomiędzy grupą turecką i litewską nad opracowaniem strony internetowej przedstawiającej dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze krajów partnerskich projektu „CHEST”. Wynikiem tych działań jest strona stworzona przez Hakkiego, zawierająca dotychczas napisane przez nas wszystkich artykuły, wiersze, gazetki, galerie zdjęć. Zaprezentował nam w jaki sposób poruszać się po portalu i zachęcał, aby we własnym zakresie zamieszczać informacje związane z ideą projektu. Adres strony: www. chestprojekt.eu

Na warsztatach poszczególne grupy zaprezentowały krótkie programy artystyczne. Grupa turecka zaprosiła trzech profesjonalnych muzyków, grających na tradycyjnych instrumentach: kucum – rodzaj bębna, kanun – instrument strunowy podobny do cytry, ney – flet. Wykonali m.in. ulubione utwory Atatürka pierwszego prezydenta Republiki Turcji oraz instrumentalne wersje tureckich pieśni patriotycznych, związanych z uroczyście obchodzoną 18 marca rocznicą zwycięstwa Turcji nad krajami Ententy.

Grupa litewska wykonała pieśń weselną śpiewaną pannie młodej przed wejściem do kościoła, a następnie zaprosiła do wspólnego tańca weselnego.

Grupa portugalska także przygotowała piosenki weselne, akompaniując sobie na instrumentach przywiezionych z Portugalii.

Nasza grupa wykonała przyśpiewki biesiadne. Uczestników spotkania urzekły nasze stroje ludowe i piosenka „Jadą Mazury”. Przygrywali nam Portugalczycy, którym bardzo spodobały się wesołe, skoczne melodie. Do wykonywanych bisów przyłączyły się pozostałe grupy.

Nasze występy artystyczne obserwowali, fotografowali i bili nam brawo uczestnicy innych warsztatów odbywających się w tym czasie na naszym piętrze. Było to chyba najweselsze spotkanie integracyjne.

To z czym zapoznaliśmy się w trakcie warsztatów mogliśmy potem poznać, oglądać lub uczestniczyć na żywo. Malowaliśmy miniatury, podziwialiśmy architekturę i sztukę w Muzeum Cywilizacji Anatolijskiej, zwiedziliśmy meczet Kacatepe, największy w Turcji i monumentalne Mauzoleum Mustafy Kamala Paszy Atatürka.

Przygotowano specjalnie dla nas pokaz ceremonii „Henna night” i wiele jeszcze innych atrakcji.  Szczegółowo opowiadają o nich moje koleżanki w swoich relacjach z pobytu w Turcji.

Niezapomnianym wrażeniem była wycieczka do Kapadocji. Szliśmy krętymi podziemnymi korytarzami wydrążonymi w ziemi, siłami natury i człowieka. Z platform widokowych podziwialiśmy skały o różnych bajecznych kształtach, uformowanych przez warunki atmosferyczne.

Nasz pobyt w Ankarze był bardzo pracowity, zwłaszcza dla naszych opiekunów – Danuty Sajur i Marii Szulgi. Dziękuję im za włożony trud w organizację wyjazdu i pobytu w Turcji.

Szczególne podziękowania kieruję do Hakkiego Bilgena i całej jego ekipy za świetnie merytorycznie i logistycznie zorganizowane spotkania w Ankarze. Dziękuję także naszym partnerom z Portugalii i Litwy za ciepłe, przyjacielskie spotkania.

Obawiałam się tego wyjazdu ze względu na panującą pandemię i działania wojenne w Ukrainie, ale wszystko odbyło się bez zakłóceń i bezpiecznie.

Warto uczestniczyć w takich projektach, poznawać tradycje, zwyczaje, dziedzictwo kulturowe, przyrodnicze innych narodów. To bardzo nas wzbogaca, rozwija i otwiera na inne narody.

Maria Beręsewicz